Nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự đối với bản án, quyết định kinh doanh thương mại trên địa bàn tỉnh Nghệ An

Trong thời gian vừa qua hoạt động thi hành án dân sự nói chung, thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định về kinh doanh, thương mại nói riêng trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã có những chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng trong thực thi công lý, bảo đảm an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Với số vụ việc phát sinh về tranh chấp trong hoạt động kinh doanh, thương mại được Tòa án nhân dân các cấp thụ lý giải quyết có chiều hướng gia tăng trên phạm vi toàn quốc, trong khi việc tổ chức thi hành án dân sự đối với loại việc kinh doanh, thương mại đang gặp nhiều khó khăn, thách thức lớn đối với ngành Thi hành án dân sự. Trước tình hình đó, ngày 13/01/2023, Thủ tướng Chính Phủ đã ban hành Quyết định số 17/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định kinh doanh, thương mại giai đoạn 2023 – 2028”, (Sau đây viết tắt là Đề án số 17).
Để tham mưu triển khai kịp thời, có chất lượng Đề án số 17 của Thủ tướng Chính phủ, các chỉ đạo của Bộ Tư pháp; Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS); Cục THADS tỉnh Nghệ An đã tham mưu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Kế hoạch số 864/KH-UBND, ngày 15/11/2023 về việc thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định kinh doanh, thương mại giai đoạn 2023 – 2028” trên địa bàn tỉnh Nghệ An (sau đây viết tắt là Kế hoạch số 864). Qua kết quả gần một năm triển khai thực hiện Kế hoạch số 864 trên địa bàn tỉnh Nghệ An cho thấy tỷ lệ thụ lý việc thi hành án dân sự trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại không lớn (chiếm khoản 3% trên tổng số việc phải thi hành án hàng năm), nhưng số tiền, giá trị tiền phải thi hành án thụ lý giải quyết lại chiếm tỷ lệ khá lớn (chiếm trên 50% so với tổng số tiền phải thi hành án dân sự hàng năm); nhất là thời gian gần đây đã thụ lý những vụ việc có giá trị tiền thi hành án đặc biệt lớn, đó là vụ thi hành án về tranh chấp Hợp đồng trong hoạt động kinh doanh cung ứng nước thô để sản xuất nước sạch sinh hoạt giữa Công ty TNHH MTV cấp nước Nghệ An với Công ty cấp nước Sông Lam (nay là Công ty TNHH MTV cấp nước Sông Lam) với số tiền phải thi hành án lên đến gần 100 tỷ đồng; vụ việc thi hành án đối với Công ty cổ phần thức ăn chăn nuôi Thái Dương (đóng tại huyện Đô Lương) phải thi hành án số tiền lến đến trên 1000 tỷ đồng.v.v.
Mặc dù kết quả thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định của Tòa án nhân dân trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại trên địa bàn tỉnh Nghệ An trong thời gian qua tuy có những chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng trong thực thi công lý, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhưng dự báo trong thời gian tới tình hình thụ lý giải quyết thi hành án dân sự đối với loại án về kinh doanh, thương mại tăng mạnh về cả số lượng việc và số lượng tiền phải thụ lý giải quyết thi hành án, trong khi quá trình tổ chức thi hành án đang còn gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc về thể chế các quy định pháp luật về thi hành án dân sự và các quy định pháp luật có liên quan đặc thù đối với việc thi hành án dân sự loại việc này, như các quy định về giải quyết các tranh chấp về hợp đồng mua bán tài sản; các hợp đồng về lĩnh vực tín dụng ngân hàng; nhiều vụ việc liên quan đến các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế có vốn Nhà nước; các tập đoàn kinh tế lớn có yếu tố nước ngoài …; bên cạnh đó bối cảnh nền kinh tế đang gặp nhiều khó khăn, tính thanh khoản của thị trường thấp cũng là nguyên nhân dẫn đến kết quả thi hành án dân sự đối với lĩnh vực kinh doanh, thương mại đạt thấp. Ngoài ra nguyên nhân chủ quan đó là chất lượng chuyên môn nghiệp vụ của công chức ngành THADS tuy đã được nâng lên nhưng vẫn còn một số công chức, Chấp hành viên thiếu kỷ năng nghiệp vụ về thi hành án dân sự đối với án kinh doanh, thương mại do cần phải có những kiến thức chuyên sâu về quản lý kinh tế, tài chính; ý thức chấp hành pháp luật của người phải thi hành án chưa tuân thủ triệt để, luôn gây khó khăn cho công tác thi hành án.v.v.
Để nâng cao hiệu quả, kết quả công tác thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định về kinh doanh, thương mại trên địa bàn tỉnh Nghệ An trong thời gian tới, nhất là tham mưu triển khai thực hiện tốt Đề án số 17 của Thủ tướng Chính phủ; Kế hoạch số 864/KH-UBND của UBND tỉnh; toàn ngành THADS tỉnh Nghệ An xác định một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
- Tiếp tục phát huy hiệu quả hoạt động của các Tổ chỉ đạo nghiệp vụ thuộc Cục THADS tỉnh để kịp thời hướng dẫn, chỉ đạo về nghiệp vụ đối với những vụ việc có khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền,; chỉ đạo, theo dõi kiểm tra sát việc chấp hành quy trình, thủ tục về thi hành án dân sự đối với những vụ việc có số tiền phải thi hành án lớn (vụ Công ty cổ phần thức ăn chăn nuôi Thái Dương; vụ Công ty cổ phần cấp nước Nghệ An,.v.v.) không để xảy ra sai sót, vi phạm về thủ tục phải thực hiện lại ảnh hưởng đến tố độ thi hành án.
- Tham mưu có hiệu quả cho Ban chỉ đạo THADS các cấp chỉ đạo trong phối hợp cưỡng chế kê biên tài sản đối với các vụ việc thi hành án phức tạp, kéo dài nhằm thi hành án dứt điểm vụ việc có điều kiện thi hành án.
- Chỉ đạo các Chấp hành viên tập trung rà soát các vụ việc thi hành án đối với các bản án, quyết định của Tòa án về lĩnh vực kinh doanh, thương mại. Qua đó làm tốt công tác xác minh điều kiện thi hành án để có biện pháp tổ chức thi hành án, đồng thời trên cơ sở đó thực hiện phân loại thi hành án đảm bảo chính xác vụ việc có điều kiện thi hành án; vụ việc chưa có điều kiện thi hành án.
- Trên cơ sở phân loại số vụ việc có điều kiện thi hành án phải xây dựng kế hoạch tổ chức thi hành án cụ thể để tập trung giải quyết dứt điểm, nhất là những vụ việc thi hánh án có giá trị tiền lớn, ảnh hưởng đến việc thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ của từng đơn vị.
- Giám sát, quản lý tốt đối với việc thẩm định giá, bán đấu giá tài sản thi hành án, bảo đảm chặt chẽ theo đúng quy định của pháp luật, không để xảy ra hiện tượng tiêu cực, sai phạm trong hoạt động này.
- Tăng cường công tác kiểm tra, tự kiểm tra qua đó chỉ đạo quyết liệt việc tổ chức thi hành án dân sự đối với các bản án, quyết định về kinh doanh, thương mại, đồng thời khắc phục ngay các sai sót trong quá trình tổ chức thi hành án, hạn chế việc phải hủy kết quả thi hành án để tổ chức thi hành án lại; phát sinh đơn thư khiếu kiện đối với hoạt động thi hành án./.