Ngày 25/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1819/QĐ-TTg phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và đơn giản hóa thủ tục hành chính để tổ chức thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tư pháp, trong đó, đối với lĩnh vực thi hành án dân sự, Thủ tướng đã phê duyệt phương án bãi bỏ đối với 10/12 thủ tục hành chính hiện hành, đơn giản đối với 02 thủ tục hành chính còn lại, cụ thể:
- Đối với 06 thủ tục hành chính cấp huyện: Yêu cầu thi hành án dân sự; Đề nghị nhận tài sản đã kê biên để trừ vào tiền được thi hành án; Yêu cầu thay đổi Chấp hành viên; Đề nghị miễn, giảm phí thi hành án; Đề nghị miễn, giảm chi phí cưỡng chế thi hành án; Xác nhận kết quả thi hành án.
*Phương án: bãi bỏ
* Kiến nghị thực thi: Bãi bỏ quy định về thẩm quyền tổ chức thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện tại khoản 1 Điều 35 Luật Thi hành án dân sự các văn bản hướng dẫn thi hành.
* Lộ trình thực hiện: Theo Chương trình lập pháp của Quốc hội.
- Đối với 04 thủ tục hành chính cấp tỉnh: Đề nghị nhận tài sản đã kê biên để trừ vào tiền được thi hành án; Yêu cầu thay đổi Chấp hành viên; Đề nghị miễn, giảm phí thi hành án; Đề nghị miễn, giảm chi phí cưỡng chế thi hành án.
*Phương án: bãi bỏ
* Kiến nghị thực thi: Sửa đổi Luật Thi hành án dân sự các văn bản hướng dẫn thi hành.
* Lộ trình thực hiện: Theo Chương trình lập pháp của Quốc hội.
- Đối với 02 thủ tục hành chính cấp tỉnh: Yêu cầu thi hành án dân sự; Xác nhận kết quả thi hành án.
*Phương án: đơn giản hóa theo hướng:
- Bổ sung quy định cách thức gửi yêu cầu thi hành án: Đương sự có thể gửi yêu cầu bằng văn bản trực tiếp hoặc qua dịch vụ bưu chính hoặc trực tuyến tại Cổng Dịch vụ công quốc gia; Ứng dụng định danh quốc gia VNeID và cách thức khác theo quy định của pháp luật.
- Quy định chi tiết về việc chia sẻ, tái sử dụng tài liệu thuộc Hồ sơ yêu cầu thi hành án (Bản án, quyết định của Tòa án…) đã được số hóa; chia sẻ, tái sử dụng các dữ liệu trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đối với các thông tin về người yêu cầu thi hành án hoặc tài liệu thông tin về tài sản của người phải thi hành án (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất....) và các tài liệu khác là bản sao điện tử.
- Bổ sung quy định cách thức đề nghị xác nhận kết quả thi hành án trực tiếp, qua dịch vụ bưu chính hoặc trực tuyến tại Cổng Dịch vụ công quốc gia; Ứng dụng định danh quốc gia VNeID và hình thức khác theo quy định của pháp luật.
- Sửa đổi thời hạn giải quyết yêu cầu đề nghị xác nhận kết quả thi hành án theo hướng giảm thời hạn từ 05 ngày làm việc xuống 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu của đương sự, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự cấp giấy xác nhận kết quả thi hành án.
- Sửa đổi, bổ sung văn bản quy định chi tiết về việc chia sẻ, tái sử dụng tài liệu, dữ liệu thuộc Hồ sơ yêu cầu xác nhận đã được số hóa (nếu có).
- Sửa đổi biểu mẫu đơn yêu cầu thi hành án, đơn yêu cầu xác nhận kết quả thi hành án phù hợp với cách thức trực tiếp và trực tuyến.
* Kiến nghị thực thi: Sửa đổi Luật Thi hành án dân sự các văn bản hướng dẫn thi hành.
* Lộ trình thực hiện: Theo Chương trình lập pháp của Quốc hội.
Như vậy, các phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự đã được Thủ tướng phê duyệt đều được đề xuất được thực hiện theo lộ trình xây dựng Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) và ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành. Hiện nay, Bộ Tư pháp đang tham mưu, giúp Chính phủ xây dựng, trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi). Trong quá trình xây dựng Dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), Bộ Tư pháp đã rất quan tâm tới công tác cải cách thủ tục hành chính, kiểm soát thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi nhất cho các tổ chức, cá nhân trong thực hiện. Theo đó, việc đánh giá các thủ tục hành chính được thực hiện tập trung vào sự cần thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp của thủ tục hành chính; chú trọng vào việc đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, đưa ra các giải pháp triển khai thực hiện thủ tục hành chính phù hợp với trình độ quản lý và điều kiện về cơ sở vật chất, kỹ thuật của các bên có liên quan, đảm bảo chi phí mà tổ chức, cá nhân phải bỏ ra là thấp nhất.
Tại bản đánh giá về thủ tục hành chính, việc phân quyền, phân cấp, bảo đảm bình đẳng giới, việc thực hiện chính sách dân tộc trong Dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), Bộ Tư pháp đã đưa ra nội dung đánh giá thể hiện nội dung Dự thảo Luật thi hành án dân sự (sửa đổi) dự kiến sửa đổi, bổ sung 02 thủ tục hành chính và bãi bỏ 10 thủ tục hành chính hiện hành, theo đó:
- Đối với việc bãi bỏ 06 thủ tục hành chính cấp huyện: hiện nay, cơ quan thi hành án dân sự địa phương đã được tổ chức theo mô hình 01 cấp (cấp tỉnh), không còn Chi cục thi hành án dân sự cấp huyện. Dự thảo Luật cũng thể hiện đã sửa đổi, bổ sung Điều 13 về hệ thống cơ quan thi hành án dân sự. Hệ thống thi hành án dân sự bao gồm: Cơ quan quản lý thi hành án dân sự (cơ quan quản lý thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp, cơ quan quản lý thi hành án thuộc Bộ Quốc phòng); cơ quan thi hành án dân sự (cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố; cơ quan thi hành án quân khu). Không quy định cơ quan thi hành án dân sự huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh như Luật thi hành án dân sự hiện hành. Dự thảo Luật cũng đã bãi bỏ quy định về thẩm quyền tổ chức thi hành án của Chi cục thi hành án dân sự tại khoản 1 Điều 35 theo như nội dung kiến nghị thực thi tại Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên, theo lộ trình, dự án Luật thi hành án dân sự (sửa đổi) dự kiến được thông qua tại kỳ họp tháng 10/2025, có hiệu lực từ ngày 01/7/2026. Do đó, để sớm thực thi phương án cắt giảm thủ tục hành chính đã được phê duyệt, căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Nghị quyết số 190/2025/QH15 ngày 19/02/2025 của Quốc hội về việc xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước, Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Nghị quyết 74/NQ-CP ngày 07/4/2025 của Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, Bộ Tư pháp ban hành Hướng dẫn thực hiện một số nội dung về công tác thi hành án dân sự khi sắp xếp bộ máy Hệ thống thi hành án dân sự (kèm theo Công văn số 3769/BTP-TCTHADS ngày 25/6/2025). Theo đó, các cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố sau sắp xếp sẽ tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các Cục thi hành án dân sự, Chi cục thi hành án dân sự được tổ chức lại và tiếp tục thực hiện đúng thời hạn, trình tự, thủ tục theo quy định của Luật thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành. Như vậy, việc tiếp nhận và giải quyết các thủ tục hành chính của Chi cục thi hành án dân sự sẽ do cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố tiếp nhận. Đây là căn cứ để bãi bỏ 06 thủ tục hành chính cấp huyện.
- Đối với việc bãi bỏ 04 thủ tục hành chính cấp tỉnh: Tại bản đánh giá về thủ tục hành chính trong hồ sơ dự án Luật thi hành án dân sự (sửa đổi), Bộ Tư pháp đã đưa ra nhận xét, đánh giá và đề xuất xác định 04 thủ tục này không phải là thủ tục hành chính, bởi các thủ tục: đề nghị nhận tài sản đã kê biên để trừ vào tiền được thi hành án; yêu cầu thay đổi Chấp hành viên; đề nghị miễn, giảm phí thi hành án; đề nghị miễn, giảm chi phí cưỡng chế thi hành án là các quyền pháp lý phát sinh trong quá trình thi hành bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền thuộc hoạt động thi hành án dân sự, là một thủ tục tư pháp đặc thù, không mang bản chất hành chính thông thường, không mang yếu tố cấp phép, công nhận hay xác lập quyền hành chính; do chấp hành viên thực hiện dưới sự giám sát viện kiểm sát nhân dân. Tuy nhiên, dù không xác định 04 thủ tục này là thủ tục hành chính nhưng nhằm đơn giản thực hiện các thủ tục này, Dự thảo Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành đã thiết kết theo hướng cắt giảm thời gian, trình tự thực hiện các thủ tục nêu trên, tạo thuận lợi cho đương sự trong quá trình tổ chức thi hành án.
Tương tự như nội dung bãi bỏ 06 thủ tục hành chính cấp huyện nêu trên, để sớm thực thi phương án đã được Thủ tướng phê duyệt, trong thời gian tới, cơ quan chuyên môn sẽ tham mưu Lãnh đạo Bộ Tư pháp xem xét, ký Quyết định công bố lại các thủ tục hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự, trong đó, bãi bỏ 04 thủ tục hành chính này trong thời gian Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) chưa được thông qua, có hiệu lực.
- Đối với việc đơn giản hóa 02 thủ tục hành chính yêu cầu thi hành án và xác nhận kết quả thi hành án:
* Dự thảo Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) và dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết thi hành đã chú trọng sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm thực thi phương án đã được phê duyệt, cụ thể:
+ Thứ nhất, bổ sung quy định về cơ sở dữ liệu thi hành án dân sự (khái niệm, trách nhiệm tạo lập, việc khai thác, sử dụng, giá trị pháp lý); bổ sung quy định trao quyền truy cập, truy xuất dữ liệu, khai thác, sử dụng thông tin từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác của Chấp hành viên, công chức cơ quan thi hành án dân sự để phục vụ hoạt động thi hành án dân sự; quy định về việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong thi hành án dân sự (trong đó có các nội dung đảm bảo giá trị pháp lý của các văn bản thi hành án, thủ tục thi hành án thực hiện trên môi trường điện tử),…
+ Thứ hai, dự thảo Nghị định hướng dẫn chi tiết Luật cũng quy định theo hướng quy định rõ hình thức yêu cầu thi hành án, yêu cầu xác nhận kết quả thi hành án theo hình thức trực tiếp thông qua phương tiện điện tử (Qua Cổng dịch vụ công quốc gia, qua VNeID…); đồng thời, quy định theo hướng cắt giảm thời gian thực hiện các thủ tục hành chính này theo như nội dung phương án đã được phê duyệt.
* Trước mắt, trong khi chờ Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) được thông qua và có hiệu lực thi hành, để có cơ sở thực hiện 02 thủ tục hành chính này trên môi trường điện tử, thuận lợi cho đương sự, hiện nay, cơ quan chuyên môn đang tham mưu Lãnh đạo Bộ Tư pháp sửa đổi, bổ sung Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thi hành án dân sự (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17/3/2020; Nghị định số 152/2024/NĐ-CP ngày 15/11/2024) tại Nghị định sửa đổi, bổ sung các Nghị định thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tư pháp, cụ thể như sau:
(1) Bổ sung Điều 4a Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 như sau:
“Điều 4a. Hình thức yêu cầu thi hành án
1. Việc yêu cầu thi hành án trực tiếp theo khoản 1 Điều 31 Luật Thi hành án dân sự được thực hiện bằng phương tiện điện tử hoặc nộp trực tiếp tại cơ quan thi hành án dân sự.
2. Việc nộp hồ sơ trực tiếp bằng phương tiện điện tử được thực hiện qua ứng dụng định danh điện tử hoặc phương tiện điện tử khác theo quy định của pháp luật. Trường hợp cần cung cấp các tài liệu chứng minh lý do không thể yêu cầu thi hành án đúng hạn quy định tại khoản 4 Điều 4 Nghị định này thì phải nộp cho cơ quan thi hành án dân sự bản sao có chứng thực theo quy định của pháp luật về chứng thực để đối chiếu hồ sơ.”
(2) Sửa đổi, bổ sung Điều 37 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 như sau:
“Điều 37. Xác nhận kết quả thi hành án
1. Đương sự tự mình hoặc ủy quyền cho người khác yêu cầu xác nhận kết quả thi hành án bằng hình thức trực tiếp tại cơ quan thi hành án dân sự hoặc bằng phương tiện điện tử hoặc gửi đơn qua bưu điện hoặc các hình thức khác theo quy định.
2. Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự xác nhận bằng văn bản về kết quả thực hiện quyền, nghĩa vụ thi hành án của đương sự theo quyết định thi hành án khi có yêu cầu của đương sự hoặc thân nhân của họ.
3. Nội dung của văn bản xác nhận phải thể hiện rõ khoản nghĩa vụ theo bản án, quyết định, nghĩa vụ phải thi hành theo quyết định thi hành án và kết quả thi hành án cho đến thời điểm xác nhận.
Kết quả thi hành án được xác nhận thể hiện việc đương sự đã thực hiện xong toàn bộ hoặc một phần quyền, nghĩa vụ của mình theo quyết định thi hành án hoặc thi hành xong nghĩa vụ thi hành án của từng định kỳ trong trường hợp việc thi hành án được tiến hành theo định kỳ.”
Bên cạnh đó, hiện nay, cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Tư pháp cũng đang tiếp tục tích cực, phối hợp với các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Công an để nghiên cứu, thực hiện các giải pháp như rà soát, xây dựng lộ trình, phương án cắt giảm các thành phần hồ sơ trong các thủ tục hành chính khi dữ liệu đã được số hóa; nghiên cứu, thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính có thể sử dụng thông tin giấy tờ tích hợp vào VNeID thay thế giấy tờ yêu cầu trong thành phần hồ sơ; nghiên cứu đề xuất tích hợp 02 thủ tục hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự trên VNeID…
Việc nghiên cứu, đề xuất và triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thực thi Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực thi hành án dân sự không chỉ góp phần hoàn thiện thể chế, mà còn là bước đi quan trọng trong tiến trình cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số quốc gia. Đây là cơ sở để nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, doanh nghiệp, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Với quyết tâm chính trị cao và sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương, tin tưởng rằng những phương án đã được phê duyệt sẽ sớm đi vào thực tiễn, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác thi hành án dân sự, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và phục vụ tốt hơn nhu cầu của Nhân dân, xã hội./.