Nghĩa vụ thi hành án khoản cấp dưỡng phát sinh theo kỳ. Ví dụ: Bản án, quyết định của Tòa án tuyên:
Ông A phải cấp dưỡng nuôi con chung là cháu C, sinh ngày … tháng … năm … cho bà B mỗi tháng 500.000đ đến khi cháu C đủ 18 tuổi;
Công ty X phải cấp dưỡng cho bà H mỗi tháng 500.000đ cho đến khi bà H qua đời.
Chúng ta thấy theo bản án, quyết định của Tòa án nghĩa vụ thi hành án của người phải thi hành án phát sinh theo tháng, đương nhiên quyền lợi thi hành án của người được thi hành án cũng phát sinh theo tháng và quyền yêu cầu thi hành án cũng phát sinh theo tháng.
Trên thực tế để tránh phiền hà cho dân, căn cứ đơn yêu cầu thi hành án, Thủ trưởng cơ quan Thi hành án ra quyết định thi hành án theo đúng nội dung bản án, quyết định của Tòa án, giao cho chấp hành viên tổ chức thi hành.
Việc ra quyết định thi hành án của Thủ trưởng cơ quan Thi hành án như trên hoàn toàn đúng pháp pháp luật, bởi nội dung quyết định thi hành án đúng với nội dung bản án, quyết định của Tòa án và đơn yêu cầu thi hành án của đương sự.
Trong quá trình tổ chức thi hành án của chấp hành viên:
Trường hợp người phải thi hành án có điều kiện thi hành án nhưng không tự nguyện thi hành, chấp hành viên chỉ được áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án tương ứng với nghĩa vụ đã đến kỳ, không được áp dụng biện pháp cưỡng chế tương ứng với nghĩa vụ đến khi cháu C đủ 18 tuổi (nghĩa vụ chưa đến kỳ) và cũng không thể biết trước ngày kết thúc nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi bà H.
Trên thực tế có nhiều trường hợp người phải thi hành án tự nguyện thi hành đều hàng tháng, có trường hợp tự nguyện thi hành mỗi quý một lần, mỗi năm một lần. Những trường hợp này đến kỳ báo cáo cuối năm (30/9) theo biểu mẫu thống kê hiện nay chấp hành viên không được báo cáo vào việc thi hành án xong mà vẫn phải ghi vào cột, mục có điều kiện thi hành, chưa thi hành xong, chuyển kỳ sau.
Trong khi đó chỉ tiêu thi đua công tác năm của chấp hành viên phải đạt số việc thi hành xong trên 88% số việc có điều kiện thi hành. Giả sử một chấp hành viên có 100 việc có điều kiện thi hành án thì số việc có điều kiện thi hành chuyển kỳ sau chỉ được dưới 12 việc. Nếu chấp hành viên có việc thi hành án cấp dưỡng mà người phải thi hành án tự nguyện thi hành như nêu trên, sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ đến chỉ tiêu thi đua. Đã có chấp hành viên và cơ quan Thi hành án khắc phục bất cập bằng cách hướng dẫn cho người được thi hành án yêu cầu thi hành án theo năm, Thủ trưởng cơ quan Thi hành án ra quyết định thi hành án theo năm. Đây là giải pháp tình thế nhưng chúng ta thấy vậy là có phiền hà cho dân.
Theo tôi kiến nghị với Tổng cục Thi hành án ra dân sự - Bộ Tư pháp trong báo cáo thống kê kết quả công tác năm của chấp hành viên, đối với việc thi hành án cấp dưỡng hàng tháng, khi đến kỳ báo cáo cuối năm đã thi hành xong đến hết tháng 09 được ghi vào cột, mục thi hành xong, đến kỳ báo cáo tháng đầu năm sau số việc này được ghi vào cột, mục năm trước chuyển sang.
Như vậy vừa đảm bảo phản án đúng kết quả thi hành án, đảm bảo việc ra quyết định thi hành án đúng nội dung bản án, quyết định của Tòa án, tránh được phiền hà cho dân, không ảnh hưởng đến chỉ tiêu thi đua của chấp hành viên, của cơ quan Thi hành án.
Mong nhận được nhiều ý kiến trao đổi của các bạn đồng nghiệp về nội dung trao đổi trên.
Trịnh Cao Sơn