Cục Thi hành án dân sự Quảng Bình – 27 năm xây dựng và trưởng thành

Pháp lệnh Thi hành án dân sự ngày 21/4/1993, có hiệu lực ngày 01/6/1993 được ban hành làm cơ sở cho việc xây dựng hệ thống Cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) và hình thành cơ chế quản lý nhà nước về công tác THADS và tổ chức THADS. Ngày 02/6/1993, Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số 266/TTg về triển khai việc bàn giao công tác THADS từ Tòa án sang Chính phủ quản lý và tăng cường công tác THADS trên cả nước. Theo đó, THADS Quảng Bình ra đời đến nay đã tròn 27 năm.

1.Tình hình chung của cơ quan THADS sau khi được chia tách.
  Tháng 6 năm 1993, thực hiện Pháp lệnh THADS, mô hình tổ chức THADS có sự thay đổi lớn. THADS được chuyển từ cơ quan Tòa án sang Chính phủ quản lý, theo đó, Phòng Thi hành án dân sự thuộc Tòa án nhân dân tỉnh được chuyển giao cho Sở Tư pháp quản lý, bộ phận THADS ở cấp huyện chuyển giao cho Phòng Tư pháp quản lý về mặt tổ chức – hành chính – nhân sự; về chuyên môn nghiệp vụ, kinh phí, biên chế do Cục quản lý THADS thuộc Bộ Tư pháp chịu trách nhiệm quản lý.
Sau khi tiếp nhận bàn giao nhiệm vụ từ ngành Tòa án vào tháng 6 năm 1993, Phòng THADS đã tham m­ưu cho Giám đốc Sở Tư pháp trong việc tập trung kiện toàn hệ thống tổ chức cơ quan THADS từ tỉnh đến các huyện, thị xã.
Về tổ chức: Ở cấp tỉnh có Phòng THADS, Ở cấp huyện có Đội THADS.
Sau 11 năm thực hiện Pháp lệnh THADS 1993, Quốc Hội đã sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh THADS năm 2004, khi đó Phòng THADS đổi tên thành cơ quan THADS cấp tỉnh (gọi là THADS tỉnh), Đội THADS được đổi tên thành cơ quan THADS cấp huyện (gọi là THADS huyện).
Hệ thống tổ chức được tách ra và trở thành hệ thống cơ quan tương đối độc lập với cơ quan Tư pháp địa phương, khẳng định rõ hơn vị thế, vai trò của cơ quan THADS. Lúc này, các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh được đầu tư xây dựng trụ sở  riêng, trang thiết bị, phương tiện làm việc ngày càng được trang bị đầy đủ.
Năm 2008, Quốc Hội thông qua Luật THADS số 26/2008/QH12 ngày 11/11/2008, có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2009. Từ khi Luật THADS ra đời đã tạo bước chuyển biến lớn trong hệ thống THADS. Luật THADS năm 2008 quy định hệ thống THADS được tổ chức theo hệ thống ngành dọc từ Trung ương đến địa phương. Căn cứ các quyết định của Bộ Tư pháp, Cục THADS tỉnh, các Chi cục THADS cấp huyện được thành lập; chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy, cán bộ được xác định rõ ràng, cụ thể hơn. Trong đó Cục THADS tỉnh là cơ quan trực thuộc Tổng cục THADS, thực hiện nhiệm vụ thi hành án theo quy định của pháp luật; giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Tổng Cục trưởng Tổng cục THADS quản lý một số mặt công tác tổ chức cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện hoạt động của các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh, Nhiệm vụ chính trị trọng tâm của các cơ quan THADS là tổ chức thi hành các bản án, quyết định của Tòa án; bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài đã được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam; quyết định của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh và Trọng tài thương mại theo quy định của Luật THADS năm 2008. Việc thi hành các bản án, quyết định nói trên đã góp phần bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ổn định an ninh trật tự xã hội trên địa bàn, bảo vệ quyền lợi của các bên đương sự.
Hàng năm, tính bình quân các cơ quan THADS trong tỉnh thụ lý đưa ra thi hành trên 3.500 việc với tổng số tiền trên 300 tỷ đồng. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, ảnh hưởng ngày càng lớn của mặt trái kinh tế thị trường,  tình hình thi hành án trên địa bàn có nhiều phức tạp, các vụ việc thi hành án gia tăng về số lượng và tính chất ngày càng phức tạp, nhiều vụ việc liên quan đến tín dụng ngân hàng, phá sản với số tiền phải thi hành lớn.
Tuy vậy, được sự quan tâm của Cấp ủy, chính quyền các cấp, sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan hữu quan và đặc biệt là sự đoàn kết phấn đấu của tập thể Lãnh đạo, cán bộ, công chức, người lao động trong hệ thống THADS, công tác THADS trên địa bàn tỉnh Quảng Bình ngày càng có sự chuyển biến tích cực (tỷ lệ thi hành xong về việc và tiền hàng năm đều đạt và vượt chỉ tiêu của Tổng cục giao); Lãnh đạo Cục đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, về tận cơ sở để nắm tình hình, chỉ đạo giải quyết một số vụ việc phức tạp; kịp thời chấn chỉnh, chỉ đạo một số đơn vị chưa chủ động, tích cực trong giải quyết các vụ việc có điều kiện thi hành; Quy trình, thủ tục thi hành án được Chấp hành viên, công chức thực hiện bảo đảm, không để xảy ra sai sót trong quá trình tổ chức thi hành.
2.Tình hình tổ chức bộ máy, cán bộ.
- Giai đoạn 1993 – 1999: Biên chế của các cơ quan THADS trong tỉnh (Phòng THADS và Đội THADS): 30 người. Cơ cấu tổ chức còn đơn giản. Phòng THADS có Trưởng phòng, 01 phó trưởng phòng, có 05 Chấp hành viên, 01 Kế toán, 01 Thủy quỹ, 01 lái xe, và 01 chuyên viên; các Đội THADS huyện có Đội trưởng và Đội phó, Chấp hành viên, chuyên viên, Kế toán, Thủ quỹ.
- Giai đoạn: 2000 – 2009: Biên chế của các cơ quan THADS trong tỉnh (THADS tỉnh - THADS huyện): 70 người. THADS tỉnh có Trưởng THA, 01 phó trưởng THA, có 03 phòng chuyên môn: Phòng nghiệp vụ, Phòng kiểm tra, giải quyết khiếu nại - tố cáo và Phòng hành chính – tổng hợp; THADS các huyện có Trưởng THADS huyện, Phó trưởng THADS huyện, Chấp hành viên và bộ phận Kế toán, Thủ quỹ.
- Giai đoạn 2010 – nay: Theo Quyết định của Bộ Tư pháp, Cục THADS tỉnh Quảng Bình được thành lập vào ngày 06/11/2009 (Quyết định số 2836/QĐ-BTP của Bộ Tư pháp). Cục THADS tỉnh Quảng Bình có Cục trưởng và các Phó Cục trưởng; có 04 Phòng chuyên môn (Phòng nghiệp vụ & tổ chức thi hành án, Phòng kiểm tra, Phòng Tổ chức cán bộ và Văn phòng; 08 đơn vị trực thuộc là các Chi cục THADS huyện, thành phố, thị xã (theo đơn vị hành chính cấp huyện).
- Tổng số cán bộ, công chức và người lao động trong toàn hệ thống (tính đến đầu năm 2020) là 120 người (Trong đó có 97 công chức hành chính và 23 Hợp đồng theo Nghị định 68/2000/NĐ-CP).
3. Một số kết quả đạt được trong 27 năm qua.
* Kết quả THADS:
- Giai đoạn 1993 – 1999: Giai đoạn này, số việc và số tiền phải thi hành ít. Các vụ việc chủ yếu là án hình sự, tính chất phức tạp của các vụ việc không lớn.
- Giai đoạn 2000 – 2009: Số việc và số tiền tăng qua các năm, ngoài các vụ việc về hình sự, tranh chấp dân sự, tại địa bàn Quảng Bình đã có các vụ việc có tính chất phức tạp liên quan đến kinh doanh – thương mại, tín dụng, ngân hàng…
- Giai đoạn 2010 – 2020: Số việc và số tiền thụ lý hàng năm của các cơ quan THADS tăng nhanh. Nhiều vụ việc liên quan đến tín dụng – ngân hàng, tranh chấp dân sự, hôn nhân gia đình và một số vụ án có yếu tố nước ngoài; đặc biệt, Cục THADS tỉnh đã thụ lý thi hành 01 vụ phá sản - quyết định tuyên bố phá sản Công ty đường Quảng Bình; có nhiều vụ việc tín dụng ngân hàng có số tiền rất lớn như vụ Co sevco – 6 (Nhà máy xi măng Áng Sơn) hơn 1000 tỷ đồng, vụ công ty TNHH Anh Trang(dự án nhà máy phôi thép tại huyện Quảng Trạch) hơn 550 tỷ đồng, vụ nhà máy giấy Lệ Thủy hơn 350 tỷ đồng…
Qua từng giai đoạn có những khó khăn, thách thức khác nhau, nhưng đội ngũ công chức, người lao động các cơ quan THADS trong tỉnh đã hoàn thành tốt các chỉ tiêu nhiệm vụ được giao, thành tích giai đoạn sau cao hơn giai đoạn trước, đóng góp vào thành tích chung trong phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh.
Đặc biệt, trong ba năm 2017 – 2019, Lãnh đạo Cục THADS tỉnh đã phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ, thống nhất tập trung lãnh đạo công chức, người lao động trong toàn hệ thống nỗ lực phấn đấu đạt được kết quả cao, được cấp trên khen thưởng đó là: năm 2017 được UBND tỉnh Quảng Bình tặng Cờ thi đua do có nhiều thành tích xuất sắc trong công tác; năm 2018 được Bộ Tư pháp tặng cờ đơn vị dẫn đầu  phong trào thi đua ngành tư pháp; năm 2019 đã được Bộ Tư pháp đề nghị tặng cờ thi đua của Chính phủ.

* Công tác giải quyết khiếu nại - tố cáo
Lãnh đạo Cục Thi hành án luôn quán triệt và chỉ đạo các đơn vị và Chấp hành viên, cán bộ thi hành án nâng cao ý thức trách nhiệm, tôn trọng và đảm bảo đầy đủ quyền lợi của công dân  theo pháp luật, thực hành tốt chuẩn mực đạo đức Chấp hành viên; kết hợp giữa việc tuân thủ đầy đủ các quy định về trình tự, thủ tục THA với giáo dục thuyết phục; không để xảy ra bức xúc, góp phần hạn chế  đơn thư khiếu nại, tố cáo. Các trường hợp có đơn thư khiếu nại, tố cáo đều được xem xét, xác minh và giải quyết đầy đủ, kịp thời theo đúng quy định của pháp luật.
* Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành
Trên cơ sở Quyết định giao chỉ tiêu của Tổng cục THADS hàng năm, Cục THADS Quảng Bình đã ra quyết định giao chỉ tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho các Phòng chuyên  môn, các Chấp hành viên thuộc Cục THADS tỉnh và các Chi cục THADS trực thuộc; Cục THADS tỉnh đã tham mưu xây dựng Kế hoạch công tác hàng năm, có ý kiến chấp thuận của UBND tỉnh và đã được Tổng Cục THADS phê duyệt theo từng năm công tác.
 Lãnh đạo Cục tích cực triển khai thực hiện có hiệu quả Công văn số 216-CV/TU ngày 08/3/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp trong công tác THADS; Kế hoạch số 542/KH-UBND ngày 03/4/2017 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Chỉ thị số 05/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Công văn số 216-CV/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường công tác THADS.
Hàng năm, Cục THADS tỉnh đã tổ chức thực hiện  việc kiểm tra và tự kiểm tra công tác THADS đối với các Chi cục THADS và các phòng chuyên môn. Kết quả kiểm tra và tự kiểm tra đã chỉ ra những hạn chế trong quá trình thực hiện trình tự thủ tục THA, các hoạt động tác nghiệp của chấp hành viên, thư ký, nhất là trong công tác xác minh điều kiện THA, quá trình kê biên, định giá, bán đấu giá tài sản… , công tác văn phòng, kế toán…Từ đó, đã chỉ đạo các đơn vị tập trung khắc phục những tồn tại, hạn chế, vi phạm, cho nên hiệu quả các mặt công tác ngày càng được nâng cao.
* Công tác phối hợp
Công tác phối hợp với ban ngành liên quan: các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh luôn phối hợp tích cực với các ban ngành có liên quan trong công tác THADS, nhất là các cơ quan trong khối nội chính và chính quyền các cấp.
Tình hình phối hợp giữa các cơ quan THADS trong tỉnh với Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân hai cấp được duy trì thường xuyên; cơ quan THADS tỉnh cùng với TAND tỉnh và Viện kiểm sát nhân dân tỉnh đã ký kết quy chế phối hợp trong công tác THADS, nhất là trong việc cung cấp bản án, quyết định; phối hợp xét miễn, giảm thi hành án; phối hợp thu tiền tại phiên toà; Viện kiểm sát đã cử người tham gia tất cả các việc cưỡng chế thi hành án có huy động lực lượng và tham gia giải quyết việc THA khi được mời.
Tình hình phối hợp với trại giam, trại tạm giam, cơ quan công an trong việc thi hành án đối với người phải thi hành án đang chấp hành án tại các trại giam, trại tạm giam được thực hiện thường xuyên và có hiệu quả như động viên, thuyết phục người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù, thân nhân của họ tự nguyện thi hành phần trách nhiệm dân sự trong bản án hình sự. Công tác phối hợp trong bảo vệ cưỡng chế  với cơ quan Công an được thực hiện tương đối tốt, các cuộc cưỡng chế có huy động lực lượng trong thời gian vừa qua đều bảo đảm an toàn từ đó đi đến thành công.
Nhìn lại 27 năm phát triển và trưởng thành, hệ thống các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh Quảng Bình không ngừng lớn mạnh và phát triển bền vững, luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ chính trị được giao, từng bước đảm bảo tốt lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự trong quá trình tổ chức THA, tăng cường pháp chế XHCN và góp phần đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.