Theo bản án Bản án số 29/2014/DSPT ngày 13 tháng 02 năm 2014 của Toà phúc thẩm Toà án nhân dân Tối cao tại Đà Nẵng: Buộc hộ gia đình bà Tôn Nữ Thị Hà, hộ gia đình ông Bảo Định, hộ gia đình ông Bảo Nhu (do bà Lê Thị Khuyên và các con thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng), hộ gia đình bà Tôn Nữ Thiên Hương và những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đứng về phía bị đơn phải trả lại toàn bộ diện tích thửa đất C51 (củ) loại đất ở, theo hiện trạng thửa đất có diện tích 663m2, tờ bản đồ số 34 gắn liền tài sản nền móng nhà chính và 4 bức tường tọa lạc tại 50 Phan Bội Châu, phường Vĩnh Ninh, thành phố Huế cho những người thừa kế hợp pháp của ông Đặng Văn Lân (tức Jean) và bà Phạm Thị Điền (tức Charllotte) là bà Đặng Thị Mộng Chi, ông Đặng Văn Luyến (chết), bà Đặng Thị Ninh (chết), được sở hữu nhà và sử dụng đất theo thừa kế do bà Đặng Thị Mộng Chi đại diện nhận.
Ngoài ra, bản án còn Công nhận sự thỏa thuận về phía nguyên đơn:
+ Bà Đặng Thị Mộng Chi và đại diện hợp pháp người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về phía nguyên đơn tự nguyện thanh toán tiền sửa chữa xây dựng nhà cho 04 hộ gia đình bị đơn (gồm: Tôn Nữ Thị Hà – Võ Đại Tồn; Bảo Định – Đinh Thị Minh Liên; Lê Thị Khuyên, Tôn Nữ Thiên Hương và các đồng thừa kế còn lại của vợ chồng ông Vĩnh Trực) số tiền 843.958.128đồng;
+ Bà Đặng Thị Mộng Chi và đại diện hợp pháp người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về phía nguyên đơn tự nguyện cắt 265m2 đất trong tổng số 663m2 đất được giao (tọa lạc tại 50 Phan Bội Châu, Vĩnh Ninh, Huế) để giao cho 04 hộ gia đình bị đơn và các đồng thừa kế còn lại của vợ chồng ông Vĩnh Trực.
* Buộc hộ gia đình bà Tôn Nữ Thị Hà (gồm chồng và các con), hộ gia đình ông Bảo Định (gồm vợ và các con) và hộ gia đình bà Lê Thị Khuyên (gồm các con là thừa kế của ông Bảo Nhu đã chết) phải giao lại ngôi nhà gắn liền với diện tích 398m2 đất (tọa lạc tại 50 Phan Bội Châu, Vĩnh Ninh, Huế) cho bà Đặng Thị Mộng Chi và đại diện hợp pháp người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan về phía nguyên đơn (do ông Nguyễn Văn Vững nhận theo ủy quyền).
Có thể nói rằng, đây là vụ việc khá phức tạp, ngay từ khâu đầu tiên nhận và hướng dẫn Đơn yêu cầu thi hành án (nhiều người được thi hành án, thực hiện việc uỷ quyền, người được thi hành án ở ngoại tỉnh, có người đi công tác nước ngoài, nhiều nội dung yêu cầu THA, …), do vậy phải mất khá nhiều thời gian mới hướng dẫn đầy đủ thủ tục để ban hành QĐTHA và phân công Chấp hành viên tổ chức thi hành án.
Ở giai đoạn tổ chức thi hành án, thì công việc không hề đơn giản, muốn giao được nhà và đất, những người phải thi hành án phải tháo dỡ các ngôi nhà 02 tầng mà trên đó có rất nhiều thế hệ đã sống ở đây nhiều năm và nguồn thu nhập chính của họ từ việc khai thác mặt tiền của nhà đất để kinh doanh nên tính chất phức tạp của vụ việc càng khó khăn nhiều hơn.
Xác định trách nhiệm để giải quyết vụ việc là tăng cường công tác xác minh, hoà giải, đối thoại, thoả thuận giữa các bên đương sự. Tuy nhiên, việc vận động, hòa giải gặp không ít khó khăn do tính đặc thù của vụ việc là các bên đương sự rất nhiều người, nên quá trình triệu tập đến để giải quyết là cả một vấn đề. Hơn nữa, trong quá trình tổ chức thi hành, phía người phải thi hành án liên tục làm đơn kiến nghị và khiếu nại gửi đến các nơi đã làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết vụ việc của cơ quan thi hành án.
Nhưng với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao, Cục Thi hành án dân sự tỉnh đã từng bước tháo gỡ những mâu thuẫn, những vướng mắc mà các bên đương sự (nhất là phía những người phải thi hành án). Trong khoảng thời gian hơn 01 năm, Cục Thi hành án dân sự tỉnh phải vận dụng nhiều phương pháp, từ việc trả lời đơn, trực tiếp giải thích, vận động, thuyết phục cả hai bên đương sự, đến việc người phải thi hành án đề nghị giải thích bản án; xin gia hạn thời gian tháo dỡ nhà và giao nhà, đất… Để giải quyết những vấn đề đó, Cục Thi hành án dân sự tỉnh đã phối hợp với cơ quan Tòa án để giải thích những nội dung mà đương sự còn thắc mắc, chưa rõ. Đồng thời, nghiên cứu các văn bản pháp luật có liên quan để trả lời cho đương sự; phối hợp với Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thống nhất về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho phía người phải thi hành án do việc cấp Giấy CNQSD đất và Giấy phép xây dựng nhà trong trường hợp này cũng có khó khăn vì diện tích đất của các thửa đất này mặc dù đủ 40m2 nhưng chiều rộng của mặt tiền không đáp ứng theo quy định của UBND tỉnh.
Bước 1, theo thoả thuận đã thực hiện xong việc tháo dỡ các ngôi nhà 2 tầng của phía bị đơn và nhận đất mà phía nguyên đơn trích lại, cơ quan nhà nước cũng đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và giấy phép xây dựng; chi trả số tiền gần 850 triệu đồng của nguyên đơn hỗ trợ cho các hộ gia đình bị đơn để họ có điều kiện xây dựng nhà.
Tiếp đó, Cục Thi hành án dân sự tỉnh lại một lần nữa vừa tiến hành vận động người được thi hành án tạo điều kiện cho các hộ gia đình của bên phải thi hành án có một khoảng thời gian nhất định để xây dựng và hoàn thiện nhà, vừa có biện pháp thúc đẩy người phải thi hành án tìm mọi nguồn lực khẩn trương xây dựng và hoàn thiện nhà để có nơi ở mới trước khi tiến hành giao nhà và đất cho người được thi hành án.
Với sự nổ lực của Cục Thi hành án dân sự tỉnh trong việc vận động, thuyết phục các bên đương sự và tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan ban ngành có liên quan, sau hơn một năm tổ chức thi hành (từ 03/3/2015 đến 10/3/2016), vào ngày 10/3/2016 các hộ gia đình của người phải thi hành án đã tự nguyện giao nhà và 398m2 cho những người được thi hành án.
Vụ việc đã thi hành xong trên cơ sở tự nguyện của những người phải thi hành án mà không phải áp dụng biện pháp cưỡng chế, sự hân hoan của người được thi hành án được nhận lại nhà, đất và cả những người phải thi hành án đã thực hiện xong nghĩa vụ của mình, cái được lớn nhất trong vụ việc này đó là tình người, tình ruột thịt giữa các bên đương sự vẫn còn được gắn kết (hai bên đương sự có quan hệ họ hàng dòng tộc).
Kết quả đó còn thể hiện sự tập trung thống nhất, sự phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện giữa chính quyền địa phương, Công An, Viện kiểm sát và các cơ quan ban ngành có liên quan trong tổ chức thành công vụ kiện đòi lại nhà và quyền sử dụng đất cho ở nhờ mà các bên đương sự đã tranh chấp hơn 20 năm mới ngả ngũ.
Minh Phượng – Văn Long
Phòng NV, TCTHA