Ngày 18/7/2015, Chính phủ ban hành Nghị định số 62/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án dân sự (sau đây gọi là Nghị định số 62/2015/NĐ-CP). Nghị định này có hiệu lực kể từ ngày 01/9/2015 và thay thế Nghị định số 74/2009/NĐ-CP ngày 09/9/2009 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự về cơ quan quản lý thi hành án dân sự, cơ quan thi hành án dân sự và công chức làm công tác thi hành án dân sự; Nghị định số 58/2009/NĐ-CP ngày 13/7/2009 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi hành án dân sự về thủ tục thi hành án dân sự; Nghị định số 125/2013/NĐ-CP ngày 14/10/2013 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 58/2009/NĐ-CP.

Thành phố Hồ Chí Minh luôn là địa phưuong có số lượng việc và tiền phải thi hành chiếm tỷ lệ lớn của ngành thi hành án dân sự của cả nước. Năm 2012, tình hình kinh tế - xã hội đất nước có nhiều khó khăn, thách thức, ảnh hưởng lớn tới hoạt động thi hành án dân sự. Tuy nhiên, tập thể Lãnh đạo và cán bộ ngành thi hành án dân sự thành phố đã nỗ lực, phấn đấu, bằng nhiều biện pháp tích cực đã đem lại hiệu quả cao trong công tác, đạt và vượt tất cả các chỉ tiêu do Bộ Tư Pháp giao. Kết quả và bài học kinh nghiệm của ngành Thi hành án dân sự thành phố Hồ Chí Minh năm 2012 là bài học để Lãnh đạo và cán bộ các cơ quan Thi hành án dân sự học vận dụng có hiệu quả tại đơn vị.

LS. NGUYỄN VĂN PHƯƠNG – VCB Kể từ đầu năm 2012 đến nay, nền kinh tế Việt Nam đã và đang phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức do hậu quả của suy thoái kinh tế toàn cầu và sự đóng băng của bất động sản. Trong bối cảnh đó, hầu hết các doanh nghiệp trong nước đang hoạt động cầm chừng để vượt qua khó khăn và chờ đợi cơ hội mới để khôi phục sản xuất. Bên cạnh đó, không ít doanh nghiệp đã ngừng hoạt động: năm 2012, có 58.128 doanh nghiệp giải thể/phá sản(1); hết quý I/2013, có 2.272 doanh nghiệp bị giải thể(2). Trước tình hình khó khăn chung của doanh nghiệp, vốn cho vay của ngân hàng cấp cho các doanh nghiệp phần lớn không thể thu hồi được từ nguồn thu sản xuất kinh doanh. Tính đến cuối tháng 4/2013, tổng dư nợ xấu của toàn hệ thống các tổ chức tín dụng là 137,1 nghìn tỷ đồng, tăng 18,7 nghìn tỷ đồng (15,8%) so với cuối năm 2012 (4 tháng đầu năm 2012 nợ xấu tăng 36,2%), tốc độc tăng bình quân 3,94%/tháng(3). Nền kinh tế và môi trường kinh doanh khó khăn dẫn đến doanh nghiệp không có khả năng trả nợ đến hạn và nợ xấu của ngân hàng tăng cao.

Về nguyên tắc, cơ quan thi hành án dân sự phải chịu trách nhiệm đảm bảo việc thi hành các Bản án, Quyết định của Toà án, Quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh có liên quan đến tài sản của người phải thi hành án của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh và Quyết định của Trọng tài thương mại. Tuy nhiên, để thực hiện tốt công việc, cơ quan thi hành án phải tuân thủ và áp dụng đúng các quy định của Luật thi hành án dân sự năm 2008 và cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và cá nhân hữu quan.

Về nguyên tắc, cơ quan thi hành án dân sự phải chịu trách nhiệm đảm bảo việc thi hành các Bản án, Quyết định của Toà án, Quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh có liên quan đến tài sản của bên phải thi hành án của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh và Quyết định của Trọng tài thương mại. Tuy nhiên, để thực hiện tốt công việc, cơ quan thi hành án cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội và cá nhân hữu quan.

Kỷ cương, kỷ luật hành chính là yêu cầu khách quan, là nền tảng cần thiết, là tiền đề quan trọng cần có của mỗi cơ quan, đơn vị, nó sẽ là công cụ quản lý, điều hành vô cùng hiệu quả nếu được duy trì, chấn chỉnh và giữ vững trong quá trình hình thành, phát triển của mỗi cơ quan, đơn vị nói chung và cơ quan Thi hành án dân nự nói riêng. Đặc biệt, trong thời kỳ cả nước đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới thì yếu tố lực lượng sản xuất, văn hóa công sở chuẩn mực, tác phong làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả càng đóng vai trò quan trọng, mang tính chất quyết định cho sự phát triển. Do đó, vấn đề chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật hành chính đang trở thành nhiệm vụ trọng tâm của các ban, ngành và đã được Bộ Tư pháp, Tổng Cục Thi hành án dân sự chỉ đạo thực hiện rất quyết liệt trong thời gian gần đây với nhiều biện pháp thiết thực, hiệu quả.

Trong bài viết trước, chúng tôi đã giới thiệu về tình trạng việc thi hành án dân sự tồn chuyển kỳ sau, trong đó xác định rõ nội dung, bản chất, nguyên nhân dẫn tới việc thi hành án dân sự tồn, chúng tôi tiếp tục giới thiệu về một số giải pháp chủ yếu có thể thực hiện trong thời gian tới nhằm làm giảm việc, tiền thi hành án dân sự tồn chuyển kỳ sau. Thứ nhất, về quan điểm chỉ đạo đối với việc xử lý việc thi hành án dân sự tồn chuyển kỳ sau

Trong số những nguyên tắc cơ bản quy định tại chương II Bộ luật Tố tụng hình sự 2003 (BLTTHS) có nguyên tắc giải quyết vấn đề dân sự trong cùng vụ án hình sự làm định hướng cho toàn bộ quá trình giải quyết vụ án của các cơ quan tiến hành tố tụng (THTT). Khi áp dụng nguyên tắc này, nhiều vấn đề bất cập nảy sinh ảnh hưởng tới tính khách quan, công bằng không chỉ đối với những nội dung của trách nhiệm dân sự mà cả việc xác định trách nhiệm hình sự (TNHS) của những người tham gia tố tụng. Vì vậy, đòi hỏi phải làm rõ vấn đề lý luận và thực tiễn cũng như việc đưa ra giải pháp hoàn thiện pháp luật liên quan đến nguyên tắc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự mà người viết đưa ra để trao đổi.

Mục tiêu cơ bản, tổng quát của công tác thi hành án dân sự là đảm bảo cho các bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực pháp luật phải được thi hành nghiêm chỉnh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và công dân. Do đó, trong thời gian qua, để thực hiện tốt mục tiêu này, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và văn bản pháp luật quan trọng tạo nên nền tảng pháp lý khá vững chắc đồng thời hỗ trợ, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho cơ quan Thi hành án dân sự thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình. Nhờ đó mà công tác thi hành án dân sự trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả rõ nét, ngày càng khẳng định được vai trò, vị thế trước những yêu cầu mới của tình hình nhiệm vụ ngày càng khó khăn hơn, phức tạp hơn rất nhiều. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả nổi bật đã đạt được thì vẫn còn không ít những bản án, quyết định đã có hiệu lực thi hành chưa được tổ chức thi hành dứt điểm, còn tồn đọng trong thời gian dài. khiến cho quyền, lợi ích hợp pháp của một bộ phận quần chúng nhân dân, cơ quan tổ chức, Nhà nước không được đảm bảo, gây bức xúc trong xã hội.

Nhiệm vụ chính trị cơ bản của cơ quan Thi hành án dân sự là tổ chức thi hành dứt điểm bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án và các quyết định khác theo đúng quy định của pháp luật, tuy nhiên, trong thực tế vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau mà công tác thi hành án dân sự tại một số địa phương gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết vụ việc, đặc biệt là những vụ án phức tạp, tồn đọng, kéo dài.