Thi hành án dân sự hứa hẹn những khởi sắc mới

Chính xác từ khâu phân loại án

Một vấn đề tưởng như là những thủ tục đầu tiên, đơn giản mà bất cứ cơ quan THADS nào cũng phải làm đó là phân loại án. Tuy nhiên đây lại là giai đoạn hết sức quan trọng để quyết định một bản án, quyết định của Tòa án có được đưa ra thi hành trên thực tế hay không hay bị sếp lại vào diện “chưa có điều kiện thi hành”. Điều này đòi hỏi việc xác minh hết sức cẩn trọng, chính xác. Ngoài ra còn phải có sự công tâm, khách quan.

Vì thế, trong nhiều chuyến công tác địa phương, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường luôn đề nghị HĐND, VKSND tăng cường giám sát công tác THADS, trong đó có việc phân loại án, nhằm tránh đến mức tối đa việc biến án có thành không có điều kiện thi hành.

“Thấm nhuần” tinh thần ấy, bên cạnh việc kiểm tra của các cơ qua chức năng, ngành THADS địa phương cũng đề cao và tăng cường công tác tự kiểm tra trong ngành, nhất là kiểm tra việc phân loại án đã trở thành công việc thường xuyên. Qua phân loại nêu rõ những ưu, nhược điểm và các vấn đề cần khắc phục. Cũng qua kiểm tra, phát hiện những sai sót trong công tác phân loại án sẽ có chế tài đến từng cán bộ, chấp hành viên. Chính vì quyết liệt trong công tác này mà án có điều kiện thi hành qua phân loại tăng đều qua các năm, riêng 2012 tỷ lệ số việc có điều kiện thi hành cao hơn so với năm 2011.

Tại diễn đàn kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIII, giải trình thêm về công tác THADS, Bộ trưởng Hà Hùng Cường cũng nhấn mạnh ”chúng tôi đang cố gắng phối hợp với VKSNDTC, VKS các cấp, HĐND cấp tỉnh, cấp huyện để làm sao phân loại án chính xác nhất”.

Đến quyết liệt trong thi hành

Kinh tế khó khăn kéo theo hàng loạt những hệ lụy tiêu cực ảnh hưởng không nhỏ đến công tác THADS. Bên cạnh đó, số tiền phải thụ lý của năm 2012 lại tăng cao, trong khi án tồn vẫn phải giảm theo chỉ tiêu đã được ấn định…Những điều đó có thể coi là áp lực đối với các cơ quan THADS.

Tuy nhiên, với sự chỉ đạo sát sao lãnh đạo Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS và đặc biệt là sự chủ động, sáng tạo của địa phương mà công tác này vẫn tiếp tục “vượt chỉ tiêu đề ra, duy trì bền vững sự chuyển biến cơ bản kể từ khi thi hành Luật thi hành án dân sự” như đánh giá của Chính phủ tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XIII.

THADS là công việc rất đặc thù, liên quan đến quyền lợi của các bên nên phức tạp và nhạy cảm. Vì thế, ở mỗi địa phương, để làm tốt công tác này đòi hỏi những biện pháp khác nhau. Trong đó nổi lên là các chiến dịch cao điểm về THADS.

Các tỉnh miền Trung “tranh thủ” mùa khô, mùa thu hoạch của bà con để mở các đợt cao điểm về THA. TP. Hồ Chí Minh thực hiện biệt phái cả thư ký THA và chấp hành viên về các đơn vị có án tồn cao, thực hiện giải pháp “Đối thoại với Chấp hành viên” khi đương sự có đăng ký yêu cầu nhằm giảm bớt khiếu nại trong THA. 

Hay như Hà Nội là siết chặt tính kỷ luật kỷ cương, giao việc đến từng chấp hành viên, cán bộ THA, không nề hà trước sai phạm. Sơn La, Cao Bằng, Nghệ An, Hải Phòng…và nhiều địa phương khác cũng tổ chức những đợt cao điểm về THA  không chỉ làm giảm đáng kể án tồn đọng, thực hiện tốt nhiệm vụ công tác năm mà còn cổ vũ, động viên tinh thần cán bộ công chức trong toàn ngành với mục tiêu “thi đua về đích sớm”.

Đáng chú ý, nhiều địa phương đã biết tranh thủ sự quan tâm, ủng hộ của cấp ủy, chính quyền địa phương, của Ban Chỉ đạo THADS, phát huy vai trò là cơ quan tham mưu trong giải quyết các vụ án phức tạp, kéo dài. Là “trung tâm kết nối”, cơ quan THADS cũng xây dựng, tăng cường phối hợp tốt với các cơ quan chức năng trong miễn, giảm THADS; thi hành phần trách nhiệm dân sự của người phải thi hành án đang chấp hành hình phạt tù tại Trại giam, Trại tạm giam, Nhà tạm giữ...

Nhờ kết hợp đồng bộ nhiều giải pháp mà năm 2012 trong hơn 446 ngàn việc có điều kiện thi hành đã thi hành xong hơn 395 ngàn việc, đạt tỷ lệ trên 88% so với số có điều kiện thi hành, tăng 15.384 việc (4,1%) so với năm 2011. Đến nay, toàn ngành đã thi hành được 10.344 tỷ đồng, đạt tỷ lệ gần 77% so với số có điều kiện thi hành, tăng trên 176 tỷ đồng (1,7%) so với năm 2011.

Kết quả thi hành án của 02 địa phương có số lượng việc và giá trị phải thi hành chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số phải thi hành của toàn Ngành là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh (chiếm gần 17% về việc và trên 42% về giá trị) tiếp tục đạt kết quả cao (Hà Nội đạt 91,21% về việc và 77,59% về tiền; thành phố Hồ Chí Minh đạt 86,81% về việc và 76,04% về tiền). Ngoài ra, một số địa phương khác cũng có những chuyển biến và đạt kết quả cao, như: Hưng Yên (98,7% về việc, 95,26% về tiền); Nghệ An (94,78% về việc, 80,12% về tiền); Đăk Lăk (90,84% về việc, 80,31% về tiền); Tiền Giang (90,35% về việc, 84,08% về tiền...) góp phần duy trì bền vững kết quả chung của toàn Ngành.

Động lực trước thềm năm mới

Một trong những tồn tại được chỉ ra trong công tác THADS 2012 theo Chính phủ đó là số việc và tiền chuyển kỳ sau vẫn còn nhiều, nhất là về tiền (229.714 việc và trên 28 nghìn tỷ đồng, tăng gần 7 nghìn tỷ so với số năm 2011 chuyển sang năm 2012). Đây là điều mà trên diễn đàn, Đại biểu Quốc hội cũng như dư luận vẫn đặt dấu hỏi, dù trong thời gian qua, nỗ lực giảm án tồn đọng đã đạt được nhiều kết quả rất khả quan.

Nhiều nguyên nhân được Chính phủ chỉ ra, trong đó có người phải THA không có điều kiện thi hành do kinh tế khó khăn, số việc và tiền phải thi hành tăng cao, tình trạng án tuyên không rõ, khó thi hành vẫn còn phổ biến, năng lực quản lý, điều hành của một bộ phận lãnh đạo cơ quan THA chưa đáp ứng yêu cầu; một số chấp hành viên năng lực còn yếu...

Năm 2013 tới được dự báo vẫn còn nhiều khó khăn tác động trực tiếp đến toàn ngành, tuy nhiên Chính phủ đặt ra nhiệm vụ tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định của Luật thi hành án dân sự năm 2008; tập trung khắc phục những hạn chế, tồn tại ; chỉ đạo thực hiện chính xác việc phân loại án và tổ chức thi hành án bảo đảm đúng trình tự, thủ tục, duy trì bền vững kết quả đã đạt được của năm trước; giảm số việc thi hành án chuyển kỳ sau; thực hiện miễn, giảm thi hành án bảo đảm đúng quy định của pháp luật; tiến hành nghiên cứu, sửa đổi Luật THADS tạo hành lang pháp lý hoàn thiện, tháo gỡ khó khăn cho công tác THA hiện nay...

Một trong những điểm mới của công tác THADS không thể không nói đến đó là tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIII vừa qua, lần đầu tiên Quốc hội đã ban hành Nghị quyết về công tác tư pháp, trong đó xác định năm 2013, tỷ lệ thi hành án dân sự xong đạt trên 88% về việc, trên 77% về tiền trên tổng số án có điều kiện thi hành; giảm 5-10% số lượng án phải chuyển kỳ sau; ra quyết định thi hành án đúng thời hạn đối với 100% các bản án, quyết điịnh về dân sự đã có hiệu lực.

Đây là chỉ tiêu nhưng cũng là động lực đối với toàn ngành để hoàn thành trách nhiệm trước Quốc hội, trước cử tri. Và để đạt được các chỉ tiêu đó, cùng với quyết tâm của Chính phủ, sự phối hợp của các cấp, ngành đòi hỏi sự nỗ lực nhiều hơn nữa của các cán bộ, chấp hành viên các cơ quan THADS.