Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 (sau đây được viết tắt là BLTTHS năm 2003) đã dành Chương IV với 15 điều từ Điều 48 đến Điều 62 quy định về người tham gia tố tụng (sau đây được viết tắt là NTGTT). Việc quy định cụ thể từng tư cách tham gia tố tụng, quyền, nghĩa vụ của từng chủ thể đã góp phần quan trọng vào việc bảo vệ quyền con người, quyền công dân trong suốt quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Tuy nhiên, qua thời gian áp dụng, chế định NTGTT trong BLTTHS năm 2003 đã tồn tại những vướng mắc, bất cập nhất định, đòi hỏi phải có sự sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn.
Chính vì vậy, Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (sau đây được viết tắt là BLTTHS năm 2015) được Quốc hội thông qua ngày 27/11/2015, có hiệu lực ngày 01/7/2016 đã quy định NTGTT tại các Chương IV, V gồm 30 điều từ Điều 55 đến Điều 84 với nhiều sửa đổi, bổ sung, quy định mới về diện NTGTT, quyền và nghĩa vụ của từng chủ thể… Những quy định mới này đã đề cao quyền con người, quyền trong dân trong suốt quá trình tố tụng và kết hợp việc bảo vệ quyền của NTGTT với tính hiệu quả của công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm.
Bên cạnh những ưu điểm bên trên, quy định về NTGTT của BLTTHS năm 2015 còn tồn tại một số hạn chế, cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện chế định này.
Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi xin nêu lên một vài sửa đổi, bổ sung cơ bản về NTGTT trong BLTTHS năm 2015; nêu lên một vài bất cập và đề xuất hoàn thiện chế định này.