Tiếp cận từ thực tiễn áp dụng pháp luật cho thấy, trong thời gian qua công tác phối hợp giữa cơ quan THADS với cơ quan tài nguyên và môi trường từ Trung ương đến địa phương tuy đã khá chặt chẽ, hai ngành đã có sự phối hợp tích cực và giải quyết được nhiều vướng mắc bất cập về thi hành liên quan đến đất đai, góp phần thực hiện hiệu quả công tác thi hành án dân sự. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn nhiều vướng mắc, khó khăn về cả quy định của pháp luật và công tác phối hợp giữa cơ quan THADS và cơ quan tài nguyên và môi trường.
Về quy định của pháp luật về đất đai, nhà ở nhiều bất cập, còn có một số vấn đề chưa phù hợp với quy định của pháp luật về THADS, gây khó khăn cho các cơ quan THADS trong quá trình tổ chức thi hành án như: việc xác định thời điểm có hiệu lực của hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ; tiêu chí xác định các thành viên trong hộ gia đình chưa rõ ràng, thực trạng 02 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng tồn tại do chưa có cơ chế giải quyết, diện tích “thừa, thiếu” so với Giấy chứng nhậ quyền sử dụng đất...
Về việc phối hợp trong tổ chức thi hành án đối với những vụ việc liên quan đến quyền sử dụng đất giữa cơ quan THADS với cơ quan tài nguyên và môi trường, Văn phòng đăng ký đất đai còn vướng mắc như: cung cấp thông tin hoặc cung cấp thông tin chưa kịp thời, chưa chính xác... gây khó khăn trong công tác xác minh điều kiện thi hành án của đương sự.
Mặt khác, trong thời gian qua, Tổng cục THADS nhận được rất nhiều văn bản phản ánh và đề nghị hướng dẫn nghiệp vụ của các cơ quan THADS địa phương báo cáo về vướng mắc, khó khăn liên quan đến lĩnh vực đất đai trong thi hành án dân sự, trong đó có công tác phối hợp với cơ quan tài nguyên và môi trường ở địa phương. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc thi hành án bị tồn đọng, đương sự khiếu nại, kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác thi hành án.
Để khắc phục những vướng mắc nêu trên, tạo sự đồng thuận trong việc giải quyết các vụ việc thi hành án dân sự liên quan đến đất đai thì Tổng cục THADS cùng với Vụ các vấn đề chung về xây dựng pháp luật phối hợp với các đơn vị có liên quan của Bộ Tư pháp và Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho Bộ trưởng hai Bộ ký kết Quy chế phối hợp, để tạo cơ sở cho việc ký kết Quy chế phối hợp giữa các Cục, Chi cục với Sở và Phòng Tài nguyên và Môi trường tại địa phương. Ngày 28/02/2019, Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường đã ký kết Quy chế phối hợp số 648/QCPH/BTP-BTNMT để phối hợp thực hiện nhiệm vụ công tác thuộc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của hai Bộ, trong đó có công tác thi hành án dân sự.
Quy chế phối hợp giữa hai Bộ là cầu nối và là nền tảng để thúc đẩy sự phối hợp mạnh mẽ, tích cực hơn trong hệ thống cơ quan THADS và các cơ quan Tài nguyên môi trường có liên quan. Tại khoản 3 Điều 6 về Tổ chức thực hiện của Quy chế đã quy định về việc ký kết Quy chế giữa cơ quan THADS và cơ quan Tài nguyên và môi trường tại địa phương. Trên cơ sở đó, căn cứ tình hình thực tiễn của địa phương, cơ quan THADS có thể báo cáo tham mưu Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định việc xây dựng quy chế phối hợp trong công tác thi hành án dân sự, tạo tiền đề, điều kiện giải quyết các vướng mắc cơ bản nhất từ cung cấp thông tin, xác minh điều kiện thi hành án, đến hướng dẫn các vướng mắc trong quá trình áp dụng pháp luật để giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong thực tiễnvề thi hành án liên quan đến đất đai, góp phần hoàn thành chỉ tiêu được giao và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị tại địa phương.
Vụ Nghiệp vụ 1