Xin nêu một vụ việc cụ thể như sau:
Tại Quyết định tuyên bố phá sản số 02/2016/QĐ-TBPS ngày 25/11/2016 của Tòa án nhân dân thị xã B có nội dung về phương án phân chia giá trị tài sản như sau: Giá trị tài sản còn lại của Công ty TNHH HX (sau khi đã được phát mãi) trừ đi chi phí là số tiền tạm ứng chi phí phá sản và các chi phí phát sinh thực tế trước khi tuyên bố phá sản đã được quyết toán, phần còn lại được chuyển qua tài khoản của Cơ quan thi hành án để thanh toán cho chủ nợ không có bảo đảm là Công ty cổ phần Vạn Xuân (chủ nợ duy nhất) sau khi tuyên bố phá sản.
Theo quy định tại Điều 36 Luật Thi hành án dân sự thì trong trường hợp này, quyết định tuyên bố phá sản thuộc diện Cơ quan thi hành án dân sự chủ động ra quyết định thi hành án. Vậy, Công ty cố phần Vạn Xuân có phải nộp phí thi hành án khi nhận tiền từ việc thanh lý tài sản của Công ty TNHH HX không ?
Hiện nay có 02 quan điểm trái ngược nhau trong việc thu phí thi hành án khi cơ quan thi hành án dân sự thực hiện chi trả tiền cho Công ty cổ phần Vạn Xuân nêu trên:
- Quan điểm thứ nhất cho rằng Công ty cổ phần Vạn Xuân phải chịu phí thi hành án vì các lý do sau:
Theo quy định tại Điều 1 Luật Thi hành án dân sự thì quyết định của Tòa án giải quyết phá sản là một trong những bản án, quyết định được thi hành theo Luật Thi hành án dân sự. Theo khoản 2 Điều 3 Luật Thi hành án dân sự thì “người được thi hành án là cá nhân, cơ quan tổ chức được hưởng quyền, lợi ích trong các bản án, quyết định được thi hành”.Như vậy, việc xác định tư cách người được thi hành án căn cứ vào các bản án, quyết định của Tòa án được thi hành mà không phụ thuộc vào việc quyết định thi hành án được ban hành theo đơn yêu cầu của người được thi hành án hay do cơ quan thi hành án dân sự chủ động ban hành.
Về việc chịu phí thi hành án, tại Điều 60 Luật Thi hành án dân sự quy định nguyên tắc “Người được thi hành án phải nộp phí thi hành án dân sự ” và tại Thông tư số 216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính quy định về mức thu, chế độ thu nộp, quản lý và sử dụng phí thi hành án dân sự đã quy định chi tiết về phí thi hành án dân sự. Tại Điều 2 của Thông tư số 216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính quy định: “Người được thi hành án khi nhận được tiền, tài sản theo bản án, quyết định của Tòa án, quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh; phán quyết, quyết định của Trọng tài thương mại phải nộp phí thi hành án dân sự theo quy định tại Thông tư này”. Theo đó,ngoài quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh; phán quyết, quyết định của Trọng tài thương mại thì người được thi hành án khi nhận được tiền, tài sản theo bản án, quyết định của Tòa án nói chung và quyết định tuyên bố phá sản nói riêng là thuộc phạm vi của Điều 2 nêu trên. Mặt khác, người được thi hành án trong các vụ việc phá sản cũng không thuộc các trường hợp không thu phí thi hành án quy định tại Điều 6 và các trường hợp miễn, giảm phí thi hành án quy định tại Điều 7Thông tư số 216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính nêu trên.
Do đó, theo các quy định trên thì trong trường hợp Công ty cổ phần Vạn Xuân nhận tiền thi hành án từ việc thanh lý tài sản của Công ty TNHH HX thì phải nộp phí thi hành án.
-Quan điểm thứ hai cho rằngCông ty cổ phần Vạn Xuân không phải chịu phí thi hành án vì các lý do sau:
Tại Điều 2 của Thông tư số216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính chỉ quy định: “người được thi hành án khi nhận tiền, tài sản theo bản án, quyết định của Tòa án, quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh của hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh; phán quyết, quyết định của Trọng tài thương mại phải nộp phí thi hành dân sự theo quy định tại Thông tư này”. Do đó, việc thi hành án phá sản không thuộc diện chịu phí thi hành án do không chịu sự điều chỉnh của Thông tư này.
Mặt khác, tại khoản 6 Điều 6 của Thông tư số216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính quy định trường hợp bản án, quyết định của Tòa án xác định không có giá ngạch và không thu án phí có giá ngạch khi xét xử thì không phải chịu phí thi hành án dân sự. Đối chiếu với quy định trên thì với các vụ việc liên quan đến phá sản, Tòa án chỉ thu lệ phí nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản mà không đặt ra án phí giá ngạch. Do đó, trong trường hợp người được nhận tiền, tài sản trong các vụ việc phá sản thì không phải nộp phí thi hành án dân sự.
Quan điểm của tác giả là đồng tình với quan điểm thứ nhất, theo đó trong trường hợp này Công ty cổ phần Vạn Xuân phải chịu phí thi hành án vì theo quy định tại Điều 119 Luật Phá sản quy định “Thẩm quyền thi hành quyết định tuyên bố phá sản được thực hiện theo quy định của Luật này, pháp luật về thi hành án dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan”. Do đó, việc thi hành quyết định tuyên bố phá sản phải chịu sự điều chỉnh của Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành bao gồm cả Thông tư số216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính. Mặt khác, Luật phá sản và Nghị quyết số 326/2016/NQ-UBTVQH14 ngày 30/12/2016 quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án quy định là khi nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản thì chỉ phải nộp “Lệ phí nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản”. Do đó, khi Tòa án giải quyết và ra quyết định tuyên bố phá sản không thu án phí mà thu lệ phí. Vì vậy, không áp dụng quy định tại khoản 6 Điều 6 của Thông tư số216/2016/TT-BTC ngày 10/11/2016 của Bộ Tài chính trong các vụ việc thi hành án phá sản.
Để thống nhất trong việc áp dụng các quy định pháp luật trong các vụ việc thi hành án phá sản nói chung và thu phí thi hành án dân sự nói riêng, tác giả cho rằng khi xây dựng Thông tư liên tịch giữa Bộ Tư pháp với Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn các quy định liên quan đến thủ tục thi hành quyết định tuyên bố phá sản cần quan tâm nghiên cứu để quy định nội dung này một cách rõ ràng./.
Theo Văn Thị Tâm Hồng, Vụ Nghiệp vụ 1