Tương Dương là 1 trong 4 huyện miền núi cao của tỉnh Nghệ An, cách Thành phố Vinh gần 200km, có tổng diện tích tự nhiên là 281.192,73 ha (là đơn vị cấp huyện có diện tích lớn nhất của tỉnh Nghệ An và của cả nước), với 57,93 Km đường biên giới giáp nước bạn Lào. Địa hình rất hiểm trở, đồi núi cao, bị chia cắt bởi 3 con sông chính (Nậm Nơn, Nậm Mộ, sông Cả) và nhiều khe suối lớn nhỏ. Với tổng số dân là 75.993 người, gồm 6 dân tộc chủ yếu là: Thái: 54.815 nhân khẩu; Mông: 3.083 nhân khẩu; Tàypoọng: 549 nhân khẩu; Ơđu: 604 nhân khẩu; Kinh: 7.805 nhân khẩu; Khơmú: 8.979 nhân khẩu; dân tộc khác: 158 nhân khẩu. Dân cư phân bố không đều, chủ yếu tập trung ở dọc quốc lộ 7A, đặc biệt là thị trấn Hòa Bình. Mật độ dân số trung bình là 27 người/km². Trình độ dân trí không cao. Nghề nghiệp chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, năng suất thấp, Phong tục tập quán  các xã vùng sâu, vùng xa còn lạc hậu. Là một trong 3 huyện nghèo của tỉnh Nghệ An. Tương Dương là một trong những địa bàn trọng điểm về án Ma túy của cả nước.