Với đặc thù của một huyện miền núi, số lượng án không nhiều, mức thi hành không cao so với những nơi khác, bình quân mỗi năm thụ lý 496 vụ việc, song công tác thi hành án dân sự luôn là những khó khăn, thách thức đặt ra cho Chấp hành viên và các cơ quan Thi hành án dân sự. Tuy nhiên cho dù vụ việc thi hành án ít hay nhiều, số tiền phải thi hành cao hay thấp thì Chấp hành viên cũng phải tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật, thực hiện đúng trình tự, thủ tục và thời gian quy định, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cơ quan, tổ chức và cá nhân.

Đối với một vùng nông thôn miền núi địa bàn rộng, đường sá đi lại khó khăn, hầu hết người phải thi hành án sống bằng nghề nông nghiệp, thu nhập phụ thuộc vào thời tiết, mùa vụ, do vậy công tác thi hành án dân sự gặp nhiều khó khăn. Điều đáng quan tâm ở đây tài sản của đương sự để bảo đảm thi hành án chủ yếu là nhà và đất, song lại nằm trong vùng khó khăn nên không thuận lợi cho việc kê biên và bán đấu giá, hoặc giá trị tài sản kê biên chênh lệch quá lớn so với mức phải thi hành. Tình trạng đồng bào dân tộc thiểu số không có đất sản xuất, nhiều hộ gia đình đã vi phạm các quy định về quản lý và bảo vệ rừng, bị xử phạt thi hành án phạt tù và phải bồi thường chi phí trồng lại rừng hằng trăm triệu đồng, điều kiện thi hành án của những hộ này thực sự khó khăn, là hộ nghèo có mã số, ngoài ngôi nhà tạm cất bằng tranh tre nứa lá không còn tài sản gì có giá trị để thi hành án, con đông, không được học hành, ăn chưa đủ no, mặc chưa đủ ấm, chứ chưa nói đến khả năng thi hành án. Bên cạnh đó những đương sự có điều kiện thi hành thì bị tác động của hoàn cảnh môi trường sống và phong tục tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số chi phối nên rất khó khăn trong việc tổ chức thi hành, v.v.

Xác định đúng chức năng, nhiệm vụ, bám sát chương trình, kế hoạch và chỉ tiêu hằng năm được giao, bên cạnh phát động phong trào thi đua, đơn vị thường xuyên chủ động, tham mưu kịp thời cho cấp uỷ Đảng, Chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, ban, ngành liên quan hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ với cơ quan Thi hành án, coi công tác thi hành án dân sự là của cả hệ thống chính trị mà cơ quan Thi hành án là đơn vị chủ đạo, trong đó chú trọng giải quyết dứt điểm các vụ việc tồn đọng, phức tạp kéo dài có khả năng ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương, được tập trung vào các đợt cao điểm, các tháng cao điểm.

Mặc dù trong điều kiện đơn vị chỉ có 02 Chấp hành viên, rất nhiều cán bộ, công chức đang trong giai đoạn chuẩn hoá trình độ chính trị, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, vừa học vừa làm, lại vừa đảm nhiệm một số nhiệm vụ chính trị của địa phương, song tập thể cán bộ, công chức và người lao động của Chi cục Thi hành án dân sự hằng năm luôn phấn đấu hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao. Thống kê kết quả thi hành án giai đoạn (2010-2014) Chi cục Thi hành án dân sự huyện Sơn Hoà đã thi hành và giải quyết xong đạt tỷ lệ 99,22% về việc; đạt 97,55% về giá trị trên số có điều kiện thi hành. Không những ở giai đoạn này, mà kể từ ngày chuyển giao công tác thi hành án dân sự sang cơ quan Chính phủ quản lý, qua 20 năm hình thành và phát triển (1993-2012), đơn vị đã thi hành và giải quyết xong đạt tỷ lệ 99,54% về việc và 99,02 về giá trị, đây là một tỷ lệ ấn tượng, một kết quả thể hiện tính bền vững được duy trì liên tục từ trước cho đến nay.

Thành tích trên, trước hết đã phản ánh sự đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, khắc phục khó khăn và tinh thần trách nhiệm của Tập thể đội ngũ cán bộ, công chức và người lao động trong đơn vị, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của Cục Thi hành án dân sự, của Cấp uỷ Đảng, Chính quyền địa phương, sự phối hợp, hỗ trợ của các cơ quan, ban ngành liên quan.

Trong quá trình lãnh đạo, cùng với cấp uỷ chi bộ, đơn vị đặc biệt chú trọng đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ, công chức. Coi công tác tổ chức cán bộ là vấn đề căn bản nhất, then chốt nhất; gắn công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống với thực hiện Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, cũng như các Chỉ thị của Bộ Tư pháp, của Tỉnh uỷ Phú Yên về tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính trong thi hành công vụ. Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục mà đơn vị không có cán bộ, công chức, người lao động bị suy thoái và tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, từng cán bộ, công chức và người lao động đã và đang thực hiện tốt chức trách nhiệm vụ được giao.

Song song với công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đơn vị tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo và điều hành, phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của người đứng đầu, nói đi đôi với làm, không giáo điều, không máy móc, không mệnh lệnh suông. Thực hiện phân công, phân nhiệm theo hướng rõ người, rõ việc, phù hợp với vị trí việc làm và năng lực chuyên môn của từng đồng chí. Thường xuyên kiểm tra, rà soát phận loại án kịp thời, chính xác để có biện pháp, giải pháp xử lý thích hợp. Chỉ đạo cán bộ, công chức bám sát địa bàn, bám sát cơ sở, đồng thời cập nhật thông tin, cập nhật kết quả làm cơ sở cho quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thi hành án tiếp theo.

Để tăng cường và nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự, bên cạnh làm tốt các nhiệm vụ trên, đơn vị đặc biệt coi trọng đến công tác phối kết hợp trong tổ chức thi hành án. Trước hết sự phối hợp trong nội bộ đơn vị, bảo đảm bộ máy hoạt động được nhịp nhàng, hiệu quả giữa bộ phận với bộ phận, giữa cán bộ, công chức với cán bộ, công chức. Thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau để cùng hoàn thành nhiệm vụ và thể hiện tinh thần đoàn kết, tinh thần xây dựng cơ quan, đơn vị trong sạch, vững mạnh.

Bên cạnh đó đơn vị đã tranh thủ sự ủng hộ, sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị liên quan, tạo mối quan hệ chặt chẽ, đồng cảm, chia sẽ với những khó khăn, phức tạp của công tác thi hành án dân sự. Trau dồi kỹ năng nghiệp vụ thi hành án, giữ uy tín trong quá trình tác nghiệp. Thực hiện trên nguyên tắc tôn trọng pháp luật, tôn trọng quy chế phối hợp, tôn trọng các cơ quan chuyên môn. Trong quá trình tổ chức thi hành án, lấy quan điểm động viên giáo dục thuyết phục là chủ yếu, cưỡng chế là bất đắc dĩ, tạo điều kiện cho đương sự tự thoả thuận về thi hành án nhưng vẫn đảm bảo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với đạo đức, phong tục tập quán của địa phương, nhất là những vụ án đương sự là người đồng bào dân tộc thiểu số. Vận động nhiều “kênh”, nhiều thành phần tham gia để thuyết phục, giáo dục đương sự tự nguyện thi hành án. Đồng thời cũng cương quyết cưỡng chế đối với những đương sự có điều kiện nhưng cố tình chống đối, dây dưa kéo dài không chịu chấp hành.

Cũng nhờ làm tốt công tác giáo dục, thuyết phục mà nhiều vụ án tưởng chừng phải tổ chức cưỡng chế nhưng đương sự đã tự nguyện thi hành. Từ năm 2010 đến năm 2014 chỉ cưỡng chế 21 vụ án, giảm 19 vụ, bằng 47,5% so với 5 năm trước đây; kết quả thi hành án hằng năm đều vượt chỉ tiêu được giao, hầu như năm sau cao hơn năm trước; không có đơn tố cáo, số lượng đơn thư khiếu nại không đáng kể, được giải quyết dứt điểm, kịp thời, đúng trình tự, không để tình trạng đơn thư khiếu kiện kéo dài, vượt cấp.

Chính bởi những kết quả trên, liên tục từ năm 2010 đến năm 2014 Chi cục Thi hành án dân sự huyện Sơn Hoà luôn đạt danh hiệu “Tập thể lao động xuất sắc”, được tặng nhiều bằng khen về thành tích công tác, về học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đặc biệt đơn vị vinh dự được đón nhận bằng khen của Thủ tướng Chính Phủ.

Nhìn chung, mặc dù trong điều kiện còn gặp nhiều khó khăn, thách thức song công tác thi hành án dân sự của Chi cục Thi hành án dân sự huyện Sơn Hoà nhiều năm qua luôn phát huy tác dụng tốt, có thể nói rằng: Cơ cấu tổ chức được củng cố, cơ sở vật chất được tăng cường, hiệu quả công tác thi hành án được phát huy, chất lượng được bảo đảm, giảm tỷ lệ án án tồn đọng, kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân, góp phần vào việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Ngành và địa phương.

Thực hiện tiến trình cải cách Tư pháp theo Nghị Quyết 49/NQ-TW của Bộ Chính trị từ nay đến năm 2020 đó là nhiệm vụ trọng tâm, nặng nề của Ngành Tư pháp, trong đó có công tác thi hành án dân sự. Song chúng ta tin tưởng rằng với những chủ trương đúng đắn, giải pháp thích hợp, cùng với sự đoàn kết, nổ lực phấn đấu của toàn thể cán bộ, công chức và người lao động chắc chắn công tác thi hành án dân sự ở huyện Sơn Hoà nói riêng và công tác thi hành án của cả nước nói chung sẽ tiếp tục được đẩy mạnh và phát huy.

Phan Hải Đăng