Ứng dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trong hoạt động thi hành án dân sự tại Việt Nam (tiếp theo): Phần 4. Một số giải pháp thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong lĩnh vực THADS

17/09/2025


Có thể thấy rằng việc ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong công tác THADS thời gian qua bước đầu đã có những chuyển biến nhất định, đạt được một số kết quả trên nhiều mặt (hạ tầng, phần mềm, cơ sở dữ liệu, nhân lực, đào tạo, bồi dưỡng…). Tuy nhiên, so với yêu cầu công tác THADS hiện nay thì việc ứng dụng CNTT cần tiếp tục được quan tâm đẩy mạnh thực hiện trong thời gian tới; tăng cường các nguồn lực, tích cực phối hợp với các đơn vị có liên quan trong xây dựng, triển khai hiệu quả các hạng mục, dự án CNTT.
 Cách mạng công nghiệp 4.0
Nhằm nâng cao chất lượng hoạt động THADS đáp ứng yêu cầu của cuộc CMCN lần thứ tư, hệ thống THADS cần thực tốt các nhiệm vụ sau:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu, công chức và người lao động trong hệ thống THADS về vai trò CMCN 4.0, đổi mới phương thức làm việc, tăng cường ứng dụng CNTT làm việc. Chủ động, tích cực tham gia cuộc CMCN 4.0 là yêu cầu tất yếu khách quan; là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội gắn chặt với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng; nhận thức đầy đủ, đúng đắn về nội hàm, bản chất của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để quyết tâm đổi mới tư duy và hành động, coi đó là giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp.
Hai là, nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện các quy định của pháp luật về ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong hệ thống THADS. Xây dựng, ban hành các văn bản, đề án triển khai thực hiện các nhiệm vụ ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong THADS phù hợp với các chủ trương, chính sách về ứng dụng CNTT của Đảng, Chính phủ trong bối cảnh tham gia cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Hàng năm ban hành và tổ chức thực hiện Kế hoạch cụ thể về ứng dụng CNTT trong THADS.
Xây dựng và ban hành các quy chế, quy trình, quy định, hướng dẫn về ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong hệ thống THADS. Hoàn thiện các tài liệu hướng dẫn sử dụng các phần mềm, các chính sách về dữ liệu, quản trị dữ liệu, tạo thuận lợi cho việc tạo dựng, kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu bảo đảm an toàn, an ninh mạng.
Ba là, tập trung nghiên cứu, ứng dụng CNTT, chuyển đổi số, khẩn trương xây dựng, hoàn thiện đề án Kiến trúc số trong hệ thống THADS để làm định hướng, kim chỉ nam cho hoạt động ứng dụng CNTT trong lĩnh vực THADS.
Bốn là, đảm bảo cơ sở hạ tầng kỹ thuật, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật là yếu tố quan trọng nhất để làm nên CMCN 4.0. Các cơ quan, tổ chức phải phát triển dựa trên hạ tầng kết nối số, phải ứng dụng CNTT – truyền thông vào quá trình quản lý và tổ chức hoạt động THADS, phải tích hợp Internet vạn vật để rút ngắn thời gian làm việc và tăng năng suất lao động. Đồng thời, các cơ quan THADS phải đảm đảm bảo an ninh mạng và bảo mật thông tin trên mạng. Việc này giúp bảo vệ dữ liệu của mỗi cá nhân, tránh để thông tin người dùng rơi vào tay bọn xấu. Ngoài ra, hoạt động của mỗi cơ quan THADS sẽ được đảm bảo, không bị kẻ khác lợi dụng, điều khiển.
Năm là, xây dựng, triển khai hiệu quả cơ sở dữ liệu THADS, Nền tảng số trong lĩnh vực THADS, hệ thống thông tin, phần mềm ứng dụng trong lĩnh vực THADS. Theo đó, duy trì, vận hành các hệ thống thông tin, phần mềm ứng dụng phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp như: Cổng thông tin điện tử Cục Quản lý THADS; Hệ thống thư điện tử công vụ; Hệ thống văn bản và điều hành; tiếp nhận ý kiến phản hồi của người dân về các thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến, một số phần mềm, ứng dụng nội bộ về các lĩnh vực như giải quyết khiếu nại tố cáo, thi đua khen thưởng, phần mềm quản lý kho vật chứng... … Tiếp tục nghiên cứu theo hướng thuê dịch vụ CNTT khi triển khai Nền tảng số trong lĩnh vực THADS.
Sáu là, cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình đối với với các thủ tục liên quan trực tiếp đến giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp trên môi trường internet để người dân, doanh nghiệp có thêm phương thức lựa chọn, cụ thể như: (i) Thủ tục gửi đơn yêu cầu thi hành án; (ii) Thủ tục tống đạt văn bản, giấy tờ điện tử THADS, THAHC; (iii) Thủ tục thu, nộp, chi trả tiền THADS; (iv) Thủ tục gửi đơn khiếu nại, tố cáo, phản ảnh và nhận kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhận trả lời kiến nghị; (v) Thủ tục xác nhận kết quả THADS; (vi) Thủ tục đề nghị thay đổi chấp hành viên…;
Bảy là, thực hiện kết nối, chia sẻ dữ liệu và khai thác hiệu quả dữ liệu từ việc kết nối, chia sẻ dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, các cơ sở dữ liệu, phần mềm chuyên ngành có liên quan. THADS được thực hiện trên cơ sở nội dung của bản án, quyết định và việc chuyển giao các văn bản tố tụng, tài liệu, giấy tờ giữa các cơ quan liên quan qua trục kết nối, chia sẻ dữ liệu. Bất cứ lúc nào, cơ quan THADS đều có thể khai thác dữ liệu thông qua phương thức kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ quan THADS, Toà  án, Viện Kiểm sát để nắm bắt đầy đủ, chính xác nội dung của bản án, quyết định và các văn bản tố tụng, thông báo, giấy tờ liên quan đến việc THA. Qua kết nối, chia sẻ dữ liệu với cơ sở dữ liệu, phần mềm nghiệp vụ của Toà án, lĩnh vực THADS có thể chia sẻ thông tin: Tiến độ, kết quả THA; thông tin tạm ứng án phí, lệ phí tòa án; thông tin bản án Tòa án tuyên không rõ, khó thi hành và thu nhận thông tin Bản án; thông tin người được THA; thông tin người phải THA; thông tin về tài sản bảo đảm. Viện Kiểm sát nhân dân dễ dàng kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong quá trình xét xử giải quyết tranh chấp và việc tổ chức THADS. Từ đó góp phần giảm bớt công tác giao nhận và bảo quản các loại tài liệu, giấy tờ, làm cắt giảm thủ tục hành chính cho cả ba cơ quan trên và đỡ tốn kém khi phải sắp xếp nhân lực hoặc thuê mướn thừa phát lại tống đạt các văn bản tố tụng, giấy tờ như hiện nay. Ngoài ra, hệ thống THADS cần nghiên cứu và sớm triển khai kết nối, chia sẻ dữ liệu với cơ sở dữ liệu lý lịch quốc gia để chia sẻ thông tin: Quyết định THA khoản dân sự trong bản án hình sự; Quyết định đình chỉ THA; xác nhận kết quả THA…
Tám là, bổ sung, điều chỉnh và hoàn thiện các quy định pháp luật về ứng dụng CNTT, tổ chức thực hiện hiệu quả các văn bản về công tác công nghệ thông tin. Tổ chức thực hiện quyết liệt, đồng bộ, chất lượng, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp của các đơn vị thuộc Bộ đã được xác định tại Chương trình hành động số 135-CTr/BCS ngày 14/05/2020 thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Đồng thời, các bộ, ngành cần quy định bổ sung về hình thức cấp, tống đạt, thông báo các văn bản tố tụng, tài liệu, giấy tờ thông qua phần mềm máy tính. Bất cứ lúc nào, cơ quan THADS đều có thể truy cập cơ sở dữ liệu để nắm bắt đầy đủ, chính xác nội dung của bản án, quyết định và các văn bản tố tụng, thông báo, giấy tờ liên quan đến việc thi hành án.
Chín là, đảm bảo nguồn lực thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng CNTT như nguồn nhân lực, kinh phí,… Xây dựng chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao về CNTT về làm việc tại Cục Quản lý THADS và các cơ quan THADS; ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh phí cho công chức chuyên trách về CNTT trong hệ thống THADS. Hàng năm, tổ chức các lớp bồi dưỡng các kỹ năng về CNTT cho đội ngũ công chức, viên chức trong toàn Hệ thống THADS (lồng ghép nội dung trong các đợt tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho các công chức của các cơ quan THADS).
Mười là, tổ chức xây dựng và nhân rộng các mô hình tiêu biểu và điển hình tiên tiến trong ứng dụng, phát triển CNTT. Đưa chỉ tiêu ứng dụng, phát triển CNTT, chuyển đổi số vào chỉ tiêu thi đua, khen thưởng của các đơn vị
Mười một là, cần thúc đẩy hợp tác quốc tế trong ứng dụng CNTT, chuyển đổi số. Đẩy mạnh việc khảo sát, học tập kinh nghiệm ứng dụng CNTT vào công tác quản lý nhà nước của một số Bộ, ngành trong và ngoài nước thông qua các hình thức như: khảo sát, nghiên cứu kinh nghiệm thực tế hoặc cử công chức tham dự các hội thảo, tọa đàm về những vấn đề liên quan đến ứng dụng CNTT, chuyển đổi số, nhất là trong công tác thực thi pháp luật, thi hành án./.
Hoàng Thị Vân Anh - Ban Chuyển đổi số và thống kê dữ liệu thi hành án