Luật THADS quy định, Nhà nước khuyến khích đương sự tự nguyện thi hành án; thời hạn mà luật cho phép đương sự tự nguyện THA là 10 ngày, kể từ ngày người phải THA nhận được hoặc được thông báo hợp lệ quyết định THA; người phải thi hành án có điều kiện thi hành án mà không tự nguyện thi hành thì bị cưỡng chế.
Tuy nhiên, vận động thuyết phục không phải lúc nào cũng là biện pháp hiệu quả, đặc biệt là các trường hợp đương sự cố tình chây ỳ, trốn tránh, cản trở việc THA. Nếu không dứt điểm bằng biện pháp cưỡng chế thì bản án không thể thi hành mà còn gây những bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng đến sự nghiêm minh của pháp luật.
Thực tế cho thấy, có rất nhiều trường hợp người dân không chịu THA không phải vì không đồng tình với quyết định của cơ quan THA mà sâu xa hơn là vì không đồng ý với quyết định/bản án của Tòa án. Họ luôn lấy lý do còn đang khiếu nại, đang chờ Tòa xem lại bản án để trì hoãn việc thi hành. Tuy nhiên, về nguyên tắc, bản án có hiệu lực, không có kháng nghị, không bị hoãn bởi cơ quan có thẩm quyền thì đương nhiên phải được đưa ra thi hành.
”Nhiều bản án nếu không cưỡng chế thì không bao giờ có thể thi hành”, đó là kết luận của nhiều cơ quan THA khi nói về cưỡng chế THA. Các cơ quan THA cho biết, rất nhiều vụ việc, người THA sẵn sàng manh động, chống trả quyết liệt nếu bị cưỡng chế. Nhưng nếu cơ quan THA chùn tay sẽ tạo điều kiện dung túng cho đương sự.
Tuy nhiên, có những trường hợp sau khi ra quyết định cưỡng chế Thi hành án người phải thi hành án đã tự nguyện thi hành cụ thể: Tại Bản án số 49/2014/DSPT ngày 10/9/2014 của TAND tỉnh Vĩnh Phúc; Bản án số 06/2014/DSST ngày 03/6/2014 của TAND huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Buộc ông Nguyễn Văn Hộ, bà Lê Thị Tảo – trú tại: Thôn Vũ Di, xã Vĩ Di, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc, giao cho bà Phan Thị Thúy –trú tại: Thôn Phù Chính, xã Tuân Chính, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc sử dụng phần đất về hướng Bắc, diện tích 83,5m
2, có chiều và cạnh tiếp giáo cụ thể như sau: cạnh 1;5 = 5,7m giáp đường thôn, cạnh 3;4 = 5,7m giáp phần đất ông Hộ, bà Tảo; cạnh 1;2;3 = 14,23m giáp phần đất của gia đình ông Trần Văn Tiến; cạnh 4;5 = 14,06m giáp phần đất còn lại (trong đó có 2,6m
2 đất lớn hơn so với GCNQSDĐ) tại thửa 260, tờ bản đồ số 02 thuộc thôn Vũ Di, xã Vũ Di, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc. Bà Phan Thị Thúy được sở hữu phần của ngôi nhà 04 gian và 03 gian nhà ngang lợp mái tôn trên phần đất được giao sử dụng (do vợ chồng ông Hộ bà Tảo xây) trên phần đất được giao sử dụng (có sơ đồ chi tiết kèm theo).
Sau khi ra quyết định thi hành án, Chi cục THADS huyện Vĩnh Tường đã xây dựng hồ sơ đầy đủ về trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự. Chi cục THADS huyện Vĩnh Tường đã tiến hành tống đạt quyết định THA, lập biên bản xác minh, giải quyết đối với ông Nguyễn Văn Hộ và Lê Thị Tảo. Trong các quá trình giải quyết việc thi hành án thì ông Hộ, bà Tảo và chị Huyền (nay được ông Hộ, bà tảo ủy quyền giải quyết việc thi hành án) đều có thái độ không hợp tác với cơ quan thi hành án, kiên quyết không tự nguyện thi hành. Quan điểm của ông Hộ, bà Tảo không đồng ý với quyết định của Bản án.
Đối với chị Nguyễn Ngọc Huyền được ông bà Hộ Tảo ủy quyền giải quyết đã thỏa thuận với bên phải thi hành án là anh Phan Thế Học (người ủy quyền của chị Phan Thị Thúy) về việc hoãn thi hành án từ ngày 24/8/2015 đến 24/10/2015, hết thời gian hoãn thi hành án sẽ tự nguyện thi hành án. Tuy nhiên, đến hết ngày 24/10/2015 chị Huyền vẫn không tự nguyện giao tài sản như đã thỏa thuận.
Ngày 06/11/2015 Chi cục THADS huyện Vĩnh Tường cùng chính quyền địa phương và người được thi hành án là chị Phan Thị Thúy đến tại nhà ông Hộ, bà Tảo để tiến hành giao đất nhưng cửa cổng khóa, chị Nguyễn Ngọc Huyền không có mặt theo thông báo số 45/TB-THA ngày 02/11/2015 của Chi cục THADS huyện Vĩnh Tường.
Ngày 13/11/2015 Chi cục Thi hành án dân sự huyện Vĩnh Tường đã ra quyết định cưỡng chế thi hành án số 01/QĐ_CCTHA. Ngày 20/11/2015 Chi cục THADS huyện Vĩnh Tường đã có Thông báo về việc cưỡng chế số 60/TB-THA. Ngày 24/11/2015 Chị Nguyễn Ngọc Huyền (Người được Ông Hộ, bà Tảo ủy quyền) nhận được Thông báo cưỡng chế thi hành án và đã quyết định tự nguyện thi hành án. Ngày 26/11/2015 Chi cục THADS huyện Vĩnh Tường đã tiến hành tổ chức giao nhận tài sản
Do không phải tổ chức cưỡng chế thi hành án do vậy Người phải thi hành án không phải chịu chi phí tổ chức cưỡng chế thi hành án. Từ đó có thể thấy, công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật là biện pháp hữu ích và cần được nâng cao mở rộng.
HỒNG PHƯỢNG