Ngày 01/7, Chính phủ ban hành Nghị định số 71/2016/NĐ-CP quy định thời hạn, trình tự, thủ tục thi hành án hành chính và xử lý trách nhiệm đối với người không thi hành bản án, quyết định của Tòa án. Nghị định gồm 05 Chương, 37 Điều, với các nội dung chính như sau:
1. Các nội dung được yêu cầu thi hành án
Theo Nghị định 71, người được thi hành án sẽ được yêu cầu thi hành án các vụ việc:
- Thi hành bản án, quyết định của tòa án về việc không chấp nhận yêu cầu khởi kiện;
- Thi hành bản án, quyết định của tòa án đã hủy toàn bộ hoặc một phần quyết định hành chính, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh;
- Thi hành bản án, quyết định của tòa án đã hủy quyết định kỷ luật buộc thôi việc;
- Thi hành bản án, quyết định của tòa án về hành vi hành chính;
- Thi hành bản án, quyết định buộc sửa đổi, bổ sung danh sách cử tri, quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.
2. Quy định thời hạn, trình tự, thủ tục thi hành án hành chính
Xuất phát từ đặc thù của việc thi hành án hành chính, Nghị định quy định trình tự, thủ tục thi hành án hành chính theo cơ chế “tự thi hành án” mà không thông qua một chủ thể thứ ba tổ chức thi hành án độc lập như trong THADS. Theo đó, Nghị định có các quy định chung về trình tự, thủ tục thi hành án, như: Quy định về tự nguyện thi hành án; về yêu cầu ra quyết định buộc thi hành án; về thi hành bản án, quyết định của Tòa án khi có quyết định buộc thi hành án; về chỉ đạo, đôn đốc thi hành án; về theo dõi việc thi hành án của cơ quan thi hành án dân sự. Bên cạnh quy định chung về trình tự thủ tục thi hành án, Nghị định cũng quy định việc thi hành án trong những trường hợp cụ thể theo quy định tại Điều 311 của Luật tố tụng hành chính, như: Thi hành án trong trường hợp Tòa án không chấp nhận đơn khởi kiện; thi hành án trong trường hợp Tòa án hủy toàn bộ hoặc một phần quyết định hành chính; thi hành án trong trường hợp Tòa án tuyên hủy quyết định buộc thôi việc...
3. Xử lý trách nhiệm đối với người không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án
Nghị định quy định các biện pháp xử lý trách nhiệm đối với người không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án bao gồm: Xử lý kỷ luật (áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức); xử phạt VPHC; truy cứu trách nhiệm hình sự; trách nhiệm vật chất và các biện pháp xử lý khác. Trong đó, về xử lý kỷ luật trong thi hành án, tùy thuộc vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, mức độ hậu quả gây ra của hành vi vi phạm mà bị xử lý bằng các hình thức khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Riêng nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục và các nội dung khác có liên quan đến việc xử lý kỷ luật công chức, viên chức vi phạm trong thi hành án hành chính được được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 34/2011/NĐ-CP ngày 17/5/2011 của Chính phủ quy định về xử lý kỷ luật đối với công chức và Nghị định số 27/2012/NĐ-CP ngày 06/4/2012 của Chính phủ quy định về xử lý kỷ luật viên chức và trách nhiệm bồi thường, hoàn trả của viên chức.
Về chế tài xử phạt VPHC, truy cứu trách nhiệm hình sự, trách nhiệm vật chất, thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý VPHC, Bộ luật hình sự, pháp luật về trách nhiệm bồi thường của nhà nước, pháp luật dân sự. Ngoài ra, Nghị định cũng quy định về các biện pháp xử lý khác như: Công khai thông tin về việc không chấp hành án; không xét thi đua, khen thưởng; không đánh giá, phân loại ở mức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, hoàn thành tốt nhiệm vụ đối với cán bộ, công chức, viên chức có vi phạm pháp luật về thi hành án hành chính.
4. Công khai thông tin về việc không chấp hành án
Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định buộc thi hành án hành chính, Cục Thi hành án dân sự tổ chức công khai quyết định buộc thi hành án hành chính bằng hình thức đăng tải trên Trang thông tin điện tử của Cục Thi hành án dân sự đối với các vụ việc thuộc thẩm quyền theo dõi của Cục và các Chi cục Thi hành án dân sự trực thuộc; đồng thời tích hợp trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thi hành án dân sự thuộc Bộ Tư pháp và Cổng thông tin điện tử Chính phủ đối với các vụ việc người phải thi hành án là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.
Trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được thông báo kết quả về việc thi hành xong, Cục Thi hành án dân sự đã công khai thông tin phải chấm dứt công khai thông tin.
Đây là lần đầu tiên biện pháp này được áp dụng. Quy định này cùng với các quy định về xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ góp phần tăng tính hiệu quả của việc thi hành án hành chính.
Nghị định có hiệu lực kể từ ngày ký.
Lê Huyền