Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, về trình tự, thủ tục, điều kiện xét miễn, giảm trách nhiệm THA đối với khoản thu nộp NSNN hiện còn có hai loại ý kiến: một loại ý kiến cho rằng nên giao thẩm quyền này cho UBND, nhưng dự án Luật THADS lại được xây dựng theo ý kiến là giao cho TAND (khoản 1 Điều 66a dự án Luật THADS qui định: “Việc xét miễn, giảm nghĩa vụ THA đối với khoản thu nộp NSNN thuộc thẩm quyền của Toà án cấp quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, Toà án quân sự khu vực (sau đây gọi chung là Toà án cấp huyện) nơi cơ quan THADS đang tổ chức việc THA có trụ sở”). Qui đinh này được đại biểu Trần Văn Độ (An Giang) đánh giá là rất cần thiết để giảm được tình trạng tồn đọng án, hỗ trợ cho hoạt động THA. Tuy nhiên, các qui định trong dự án Luật THADS về vấn đề trình tự, thủ tục, điều kiện xét miễn giảm trách nhiệm THA đối với khoản thu nộp NSNN còn chung chung, chưa thật rõ ràng.
Theo ông Độ, qui định tại điểm a khoản 1 Điều 66 về thời hạn để xét miễn, giảm nghĩa vụ THA cho những người phải THA không có tài sản để thi hành các khoản thu nộp NSNN (đối với các khoản án phí không có giá ngạch, tiền phạt trong vụ án hình sự về ma tuý, trừ trường hợp người phải THA là người phạm tội có tổ chức, phạm tội nhiều lần, tái phạm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, thu lợi bất chính lớn) là 5 năm không còn phù hợp. Vì vậy, để đảm bảo giá trị thực hiện sau khi Luật được ban hành, nên quy định thời hạn phải chủ yếu theo giá trị tiền THA. Cụ thể, nên quy định thời hạn 5 năm để xét miễn, giảm trách nhiệm THA đối với các khoản thu nộp NSNN thì đối với các khoản án phí không có giá ngạch và các khoản tiền phạt, tiền thu nộp dưới 5 triệu đồng. Tương tự, đối với khoản từ 5 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng có thể qui định thời hạn để xét miễn, giảm THA là 10 năm và đối với khoản từ 100 triệu đồng trở lên thời hạn để xét miễn, giảm THA là 15 năm. Như vậy, có thể phân biệt được thời hạn, giá trị của vụ việc THA và phù hợp với thực tiễn thi hành.
Bên cạnh đó, không nên quy định chung mà phải phân biệt rõ ràng trường hợp nào được miễn thu nộp, miễn trách nhiệm THA và trường hợp nào được giảm trách nhiệm THA. Lý do quan trọng nhất là để việc thực thi được thuận lợi, tránh sự “nhập nhèm”, chỉ đáng được giảm lại thành miễn trách nhiệm THA. Việc miễn trách nhiệm THA đối với các khoản thu nộp NSNN chỉ qui định cho các trường hợp người phải THA không có tài sản thi hành, giá trị tài sản ít. Nhưng việc giảm trách nhiệm THA thì có thể nên quan tâm đến các khoản thu nộp NSNN có giá trị lớn mà người phải THA có thái độ thi hành tốt. Có thể giảm một lần hoặc nhiều lần, nhưng kết quả thi hành ít nhất phải là 1/2 hay 2/3 tuỳ theo quyết định của toà án. Điều đó sẽ góp phần giảm khó khăn cho người phải THA và cũng khuyến khích thái độ tự nguyện THA, không chây ì của những người phải THA. Nếu qui định như vậy thì qui định về giảm trách nhiệm THA đối với các khoản thu nộp NSNN không chỉ giải quyết được án tồn đọng, mà còn khuyến khích được các đương sự trong việc thi hành bản án, quyết định của Toà án, làm nâng cao hiệu quả hoạt động THA.
Riêng đối với việc THA liên quan đến án ma tuý, đại biểu Cầm Chí Kiên (Sơn La) băn khoăn, trong số các bản án phải thi hành ở Sơn La, hơn 7% là án ma tuý, mà ma tuý thì không thể tiến hành đấu thầu, còn lại những vật liên quan như phương tiện, nhà xưởng, xe cộ cũng không đáng mấy. Đây cũng là nguyên nhân khiến các vụ việc không thể thi hành ngày càng nhiều. Vì thế, Chính phủ nên có hướng dẫn thêm từ khi quyết định bản án cho đến miễn, giảm trách nhiệm THA đối với các khoản thu nộp NSNN, nhất là liên quan đến án ma tuý để việc giảm án tồn đọng dễ dàng hơn./.
Nghi Lâm