Từ ngày 15/8/2025, Nghị định số 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (sau đây gọi tắt là Nghị định số 188/2025/NĐ-CP) bắt đầu có hiệu lực với nhiều thay đổi liên quan đến mức hưởng, thủ tục thanh toán và quản lý thẻ bảo hiểm y tế (BHYT). Bên cạnh đó, từ ngày 01/8/2025, Bảo hiểm xã hội Việt Nam triển khai thay thế mã số bảo hiểm xã hội (BHXH) của người tham gia bằng chính số Căn cước công dân/Số định danh cá nhân (CCCD/ĐDCN) nhằm đồng bộ dữ liệu và đơn giản hóa thủ tục. Đây là bước tiến thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc nâng cao chất lượng quản lý, phục vụ nhân dân và đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế - xã hội.
1. Về việc thay mã số BHXH bằng số CCCD/ĐDCN từ ngày 01/8/2025
Theo hướng dẫn của BHXH Việt Nam, kể từ ngày 01/8/2025, toàn bộ mã số BHXH 10 ký tự của người tham gia được thay thế bằng chính số CCCD/ĐDCN. Việc thay thế này nhằm bảo đảm liên thông, đồng bộ cơ sở dữ liệu giữa các cơ quan, đồng thời giúp người dân sử dụng duy nhất một định danh trong mọi giao dịch an sinh.
Bằng quy định này, người tham gia BHXH không phải đổi sổ hay nộp lại hồ sơ đã giải quyết; dữ liệu được cơ quan BHXH tự động đồng bộ theo lộ trình. Khi thực hiện thủ tục (đóng, hưởng, cấp lại thẻ BHYT, giải quyết chế độ, v.v...), người dân chỉ cần dùng số CCCD/ĐDCN thay cho mã số BHXH; khuyến nghị cập nhật thông tin nhân thân để bảo đảm trùng khớp. Các ứng dụng VssID hay VNeID dự kiến hiển thị thông tin theo số CCCD/ĐDCN, tạo thuận tiện khi tra cứu và khám chữa bệnh.
Đối với đơn vị sử dụng lao động: Phần mềm nghiệp vụ, biểu mẫu, danh sách lao động cần được cập nhật trường số CCCD/ĐDCN; thực hiện đối chiếu dữ liệu để tránh sai sót khi giao dịch điện tử. Bộ mã quản lý (mã đơn vị, mã điểm thu, v.v…) được chuẩn hóa theo hướng dẫn đi kèm; khuyến nghị rà soát, ban hành quy trình nội bộ tương thích. Tăng cường bảo vệ dữ liệu cá nhân khi sử dụng CCCD làm định danh chính cho giao dịch BHXH.
Khi triển khai quy định này, doanh nghiệp, cơ quan, trường học chủ động cập nhật số CCCD của người lao động/học sinh trên hồ sơ nhân sự. Người dân kiểm tra sự khớp đúng giữa số CCCD, họ tên, ngày tháng năm sinh trên thẻ CCCD, dữ liệu BHXH và hồ sơ khám chữa bệnh. Trong giai đoạn chuyển tiếp, nếu hệ thống chưa đồng bộ hoàn toàn, có thể sử dụng song song mã cũ và CCCD theo hướng dẫn của cơ quan BHXH địa phương.
2. Những điểm mới đáng chú ý theo Nghị định số 188/2025/NĐ-CP (hiệu lực từ ngày 15/8/2025)
- Quyền lợi với người tham gia đủ 5 năm liên tục
Quỹ BHYT thanh toán 100% chi phí trong phạm vi quyền lợi nếu số tiền cùng chi trả lũy kế của người bệnh trong năm tài chính lớn hơn 06 tháng lương cơ sở; cơ sở khám chữa bệnh có trách nhiệm xác định và thực hiện thủ tục để người bệnh được miễn phần cùng chi trả kể từ thời điểm đủ điều kiện.
- Mức đóng, hỗ trợ đóng và trách nhiệm đóng
Nghị định quy định mức đóng hàng tháng của các nhóm theo tỷ lệ 4,5% (tính trên tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc hoặc mức lương cơ sở, tùy nhóm). Quy định cụ thể trách nhiệm của người sử dụng lao động và người lao động, đồng thời cho phép các nhóm đối tượng lựa chọn mức hỗ trợ có lợi nhất khi thuộc nhiều diện đóng.
- Hợp đồng khám chữa bệnh BHYT và mạng lưới cung ứng dịch vụ
Nghị định số 188/2025/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết việc ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT đối với trạm y tế xã, phường, khu vực; nhà hộ sinh; phòng khám đa khoa khu vực; cơ sở khám chữa bệnh của cơ quan, đơn vị, trường học. Các mô hình ký kết linh hoạt giúp tăng khả năng tiếp cận dịch vụ ở tuyến cơ sở.
- Quản lý thẻ BHYT, phòng ngừa gian lận và thu hồi chi phí sai quy định
Tăng cường biện pháp quản lý thẻ: trường hợp gian lận, mượn/cho mượn thẻ có thể bị tạm khóa hoặc thu hồi theo thẩm quyền; quy trình từ chối/thu hồi, trách nhiệm các bên và hoàn trả khi thu hồi không đúng quy định được nêu rõ.
- Thanh toán trực tiếp và tình huống chưa có thẻ
Quy định rõ các trường hợp cơ quan BHXH thanh toán trực tiếp với người tham gia; hướng dẫn xử lý các tình huống đặc thù (ví dụ người thuộc đối tượng ngân sách nhà nước đóng nhưng chưa được cấp thẻ). Cơ sở khám chữa bệnh có trách nhiệm kiểm tra, tổng hợp thông tin mức hưởng trước khi kết thúc lượt khám/ra viện.
3. Khuyến nghị triển khai đối với cơ quan, đơn vị và công chức
- Đối với cơ quan/đơn vị sử dụng lao động: Lập kế hoạch rà soát, bổ sung số CCCD/ĐDCN cho toàn bộ công chức, người lao động; đối chiếu dữ liệu trước khi phát sinh giao dịch. Cập nhật phần mềm nhân sự, chữ ký số và phân quyền truy cập theo nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Đối với công chức/người lao động: Kiểm tra thông tin nhân thân trên CCCD và dữ liệu BHXH/BHYT; sử dụng CCCD khi thực hiện thủ tục và khám chữa bệnh. Với người tham gia BHYT đủ 05 năm liên tục, theo dõi phần cùng chi trả lũy kế để được miễn từ thời điểm đủ điều kiện. Cần chủ động dùng ứng dụng số (VNeID/VssID) để tra cứu, hạn chế giấy tờ và bảo đảm quyền lợi.
Việc đồng bộ mã số BHXH với CCCD và triển khai Nghị định số 188/2025/NĐ-CP về BHYT từ ngày 15/8/2025 là dấu mốc quan trọng trong tiến trình cải cách chính sách an sinh xã hội. Đây không chỉ là sự điều chỉnh kỹ thuật mà còn là giải pháp mang tính chiến lược, tạo nền tảng để BHXH, BHYT tiếp tục phát huy vai trò là “trụ cột an sinh” của đất nước.