1. Nguyên tắc chung
Căn cứ nguyên tắc áp dụng văn bản tại Điều 83 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, các quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 được áp dụng để điều chỉnh các quan hệ về thi hành án dân sự phát sinh từ ngày 01/7/2015. Do đó, những quy định tại các văn bản pháp luật về thi hành án dân sự trước đây không còn phù hợp với quy định của Luật này thì không được áp dụng để giải quyết. Các quy định tại văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án dân sự năm 2008 không trái với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thi hành án dân sự thì có thể tiếp tục được áp dụng để giải quyết các vụ việc thi hành án.
2. Một số vấn đề cụ thể
2.1. Về tổ chức cán bộ:
- Từ ngày 01/7/2015, không áp dụng Khoản 1 Điều 16 của Nghị định 74/2009/NĐ-CP mà thực hiện theo quy định tại Khoản 10 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự.
- Đối với khoản 3 Điều 2 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự cần chờ Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án dân sự và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự có hiệu lực thi hành (Nghị định quy định danh sách các cơ quan thi hành án dân sự thuộc địa bàn được tuyển chọn, bổ nhiệm Chấp hành viên không qua thi tuyển; các quy định về Hội đồng tuyển chọn Chấp hành viên không qua thi tuyển) để triển khai thi hành.
2.2. Về thủ tục thi hành án dân sự:
- Từ ngày 01/7/2015 không áp dụng các điều, khoản của các văn bản sau:
+ Các điều, khoản của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 đã được Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung.
+ Các điều: Điều 4; Điều 6; Khoản 1 Điều 8a; Điểm b Khoản 3 Điều 8b; Khoản 1 Điều 15; Khoản 2, Khoản 3, Khoản 4 Điều 15a; Điều 15b; Điều 17a; Điều 24a; Điều 24b; Khoản 1, Khoản 3 Điều 26 và Khoản 1 Điều 31 của Nghị định 58/2009/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định 125/2013/NĐ-CP.
- Đối với quy định về việc miễn, giảm phí thi hành án trong trường hợp người được thi hành án cung cấp thông tin chính xác về điều kiện thi hành án của người phải thi hành án theo khoản 4 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi, bổ sung điểm k khoản 1 Điều 7 Luật Thi hành án dân sự 2008) cần chờ Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thi hành án dân sự và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự có hiệu lực thi hành để áp dụng.
2.3. Về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thi hành án dân sự:
Khoản 41 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự đã bổ sung khoản 5 Điều 146, theo đó quy định kéo dài thời hạn giải quyết khiếu nại (áp dụng cho cả giải quyết khiếu nại lần 1 và lần 2) đối với các vụ việc khiếu nại ở vùng sâu, vùng xa, đường xá xa xôi, đi lại khó khăn, vụ việc có tính chất phức tạp.
2.4. Về thống kê thi hành án dân sự:
- Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự thì từ ngày 01/7/2015 không áp dụng quy định về việc trả đơn yêu cầu thi hành án tại Điều 51 và không ra quyết định đình chỉ thi hành án đối với số tiền giảm thi hành án quy định tại điểm e khoản 1 Điều 50 của Luật Thi hành án dân sự năm 2008. Do đó, tại các biểu mẫu thống kê, Chấp hành viên và các cơ quan thi hành án dân sự không thống kê theo chỉ tiêu về việc, tiền trả đơn yêu cầu thi hành án và việc giảm một phần nghĩa vụ thi hành án. Số liệu thống kê đã trả đơn trước ngày 01/7/2015 được giữ nguyên theo các kỳ đã báo cáo; đối với trường hợp đủ điều kiện để hoãn hoặc để xác định chưa có điều kiện thi hành án, cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định theo quy định của Điều 44a hoặc Điều 48 Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi, bổ sung) và thống kê theo chỉ tiêu về việc, tiền tương ứng về hoãn hoặc chưa có điều kiện thi hành án.
Riêng đối với trường hợp đang hoãn thi hành án theo quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 nhưng theo quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự thuộc trường hợp chưa có điều kiện thi hành án thì sau khi Thủ trưởng cơ quan thi hành án ra quyết định về việc chưa có điều kiện thi hành án sẽ thống kê vào chỉ tiêu chưa có điều kiện thi hành nhưng phải đối trừ với chỉ tiêu hoãn thi hành án để đảm bảo cùng một số liệu không bị thống kê hai lần.
Cơ quan thi hành án dân sự bổ sung cột “việc (tiền) chưa có điều kiện thi hành” trong các biểu mẫu thống kê tương ứng trong chỉ tiêu “chưa có điều kiện giải quyết” theo Thông tư số 01/2013/TT-BTP để thống kê và báo cáo thống kê năm 2015. Về việc phân tích các tiêu chí hoãn thi hành án, biểu mẫu theo Thông tư 01/2013/TT-BTP chưa thể hiện việc phân tích tiêu chí hoãn theo điểm e, g, h Điều 48, do đó, cơ quan thi hành án dân sự bổ sung các dòng tiêu chí phân tích việc, tiền hoãn thi hành án theo Điều 48 tại trang 2 của các biểu 01/TK-THA, 02/TK-THA, 03/TK-THA và 04/TK-THA.
- Đối với việc đăng tải thông tin về tên, địa chỉ và nghĩa vụ thi hành án của người phải thi hành án chưa có điều kiện thi hành theo khoản 2 Điều 44a Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi, bổ sung) thì thực hiện theo hướng dẫn tại Công văn số 1894/TCTHADS-TKDLCT ngày 16/6/2015 của Tổng cục Thi hành án dân sự về việc triển khai sử dụng, quản lý, vận hành Trang thông tin điện tử của Cục Thi hành án dân sự.
- Kể từ ngày 01/10/2015, việc thống kê thực hiện theo Thông tư số 08/TT-BTP ngày 26/6/2015 của Bộ Tư pháp sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2013/TT-BTP ngày 03/01/2013 của Bộ Tư pháp hướng dẫn Chế độ báo cáo thống kê thi hành án dân sự.
2.5. Về việc sử dụng biểu mẫu thi hành án dân sự:
Hiện nay, Bộ Tư pháp đang tiến hành xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 09/2011/TT-BTP ngày 30/5/2011 về biểu mẫu thi hành án dân sự. Trong khi Thông tư thay thế chưa ban hành, các cơ quan Thi hành án dân sự tiếp tục sử dụng các biểu mẫu thi hành án dân sự theo hướng dẫn tại Công văn số 1967/BTP-TCTHADS ngày 09/6/2015 của Bộ Tư pháp. Theo đó, đối với biểu mẫu Quyết định về việc chưa có điều kiện thi hành án tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Công văn số 1967/BTP-TCTHADS ngày 09/6/2015 của Bộ Tư pháp, trường hợp trước đó đã ban hành Quyết định hoãn thi hành án theo quy định của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 thì cần bổ sung căn cứ Điểm c Khoản 1 Điều 37 Luật Thi hành án dân sự, bổ sung thêm Điều 1 có nội dung thu hồi Quyết định hoãn thi hành án đã ban hành và chỉnh lý thứ tự các điều còn lại của quyết định. Đối với các biểu mẫu khác, cần vận dụng, chỉnh lý và sử dụng biểu mẫu đảm bảo phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự, ví dụ tại Quyết định thi hành án cần chỉnh lý thời hạn tự nguyện thi hành án từ “15 ngày” thành “10 ngày”; khi dẫn căn cứ ban hành các quyết định (nếu có), cần lưu ý bao gồm cả Luật Thi hành án dân sự năm 2008 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự.
3. Tổ chức thực hiện
Yêu cầu Tổng Cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự chỉ đạo Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quán triệt đến các Chi cục Thi hành án dân sự trực thuộc, toàn thể Chấp hành viên, Thẩm tra viên và công chức khác trên địa bàn thực hiện nghiêm túc Luật Thi hành án dân sự năm 2008 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự; đồng thời đôn đốc, theo dõi, kiểm tra việc thực hiện Công văn này. Quá trình thực hiện nếu phát sinh vướng mắc cần kịp thời báo cáo Bộ Tư pháp (qua Tổng cục Thi hành án dân sự) để kịp thời có biện pháp giải quyết.
Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Tư pháp (www.moj.gov.vn)