Hôm qua 3/5, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính, Trưởng ban soạn thảo đã chủ trì cuộc họp Ban soạn thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 58/CP.
Cần quy định rõ trình tự, thủ tục xác minh.
Hai vấn đề quan trọng được Thứ trưởng Nguyễn Đức Chính đặc biệt lưu ý trong sửa đổi Nghị định 58/CP lần này là vấn đề xác minh điều kiện thi hành án và xử lý tài sản đấu giá không thành. Đây là hai vấn đề có nhiều bức xúc, khó khăn nhất mà hiện nay các địa phương đang gặp phải.
"Bên cạnh việc quy định cụ thể trách nhiệm của cá nhân, tổ chức thì cần quy định rõ trình tự, thủ tục xác minh điều kiện thi hành án. Theo đó, phải quy định chấp hành viên xác minh theo trình tự nào, khi nhận yêu cầu của dân thì phải làm những thao tác gì, đến các cơ quan liên quan thì phải xuất trình giấy tờ nào, yêu cầu nội dung xác minh ra sao?. Cần quy định thật cụ thể để các cơ quan liên quan thấy rõ trách nhiệm cũng như công việc mình phải làm". Thứ trưởng nêu rõ đồng thời nhấn mạnh "Mỗi từ trong Nghị định làm phát sinh trách nhiệm của chấp hành viên, của người dân nên cần hết sức thận trọng, chặt chẽ, cụ thể, tránh quy định dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau".
Một trong những quy định đáng chú ý trong việc xác minh điều kiện thi hành án là quy định người được thi hành án có quyền tự mình hoặc ủy quyền cho người khác hoặc yêu cầu cơ quan Thi hành án dân sự xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. Bảo hiểm xã hội, Ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác, các cơ quan, tổ chức, cá nhân đang nắm giữ thông tin hoặc quản lý tài sản, tài khoản của người phải thi hành án có trách nhiệm cung cấp thông tin khi người được thi hành án hoặc người đại diện theo ủy quyền của người được thi hành án ủy quyền có yêu cầu trong thời hạn 3 ngày, kể từ ngày nhận được yêu cầu. Trường hợp từ chối cung cấp phải có văn bản trả lời và nêu rõ lý do.
Liên quan đến chính sách cho người yếu thế, tại cuộc họp trước, Tổ biên tập trình phương án "miễn" thủ tục xuất trình tài liệu chứng minh đã xác minh thi hành án nhưng không có kết quả cho người được thi hành án là người thuộc diện neo đơn, tàn tật, ốm đau kéo dài theo quy định của pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, theo Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thi hành án dân sự Nguyễn Thanh Thủy tiếp thu ý kiến của nhiều cơ quan Thi hành án, tại cuộc họp Ban soạn thảo lần này, Tổ biên tập trình phương án quy định rõ hơn về căn cứ chứng minh người được thi hành án thuộc diện neo đơn, tàn tật, ốm đau kéo dài nên không có điều kiện xác minh. Theo đó, người yếu thế này phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã, nếu ốm đau kéo dài phải có xác nhận của cơ quan y tế cấp huyện trở lên.
Tài sản giá trị lớn: giảm 10% dễ sinh tiêu cực.
Xung quanh quy định về giảm giá tối đa không quá 10% giá đã định, theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Vụ trưởng Vụ 10, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thì quy định này rất dễ nảy sinh tiêu cực, đặc biệt trong những vụ việc tài sản có giá trị lớn. "Thực tế những vụ sai phạm về thi hành án phải xử lý hình sự thời gian qua cũng đều liên quan đến quy định này". Ông Hùng cho biết và đề xuất "cần quy định rõ được giảm 10% trong những trường hợp nào?, giá trị bao nhiêu để tránh tùy tiện, tiêu cực".
Thứ trưởng Nguyễn Đức Chính đồng tình với ông Hùng, tuy nhiên, Thứ trưởng lưu ý phải cân nhắc giá trị tài sản vì nếu giảm ít quá sẽ "lắt nhắt", tiếp tục không có người mua kéo theo chi phí rất lớn.
Để khuyến khích người được thi hành án nhận tài sản khấu trừ tiền thi hành án, đồng thời rút ngắn thời gian tổ chức thi hành án, nhiều Cục Thi hành án đề nghị chỉ sau 3 lần giảm giá mà không có người mua, nếu người được thi hành án nhận tài sản để khấu trừ tiền thi hành án thì chấp hành viên lập biên bản giao tài sản. Nếu không nhận thì ra quyết định giải tỏa kê biên, trả lại tài sản cho người phải thi hành án và tiến hành kê biên tài sản khác. Nếu người phải thi hành án không còn tài sản nào khác thì Thủ trưởng cơ quan Thi hành án ra quyết định trả đơn yêu cầu.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Thanh Thủy nếu quy định như vậy sẽ trái Luật Thi hành án dân sự. Vì vậy, dự thảo vẫn phải quy định theo hướng tài sản phải được giảm giá đến khi giá đã giảm thấp hơn chi phí cưỡng chế mà người được thi hành án không nhận tài sản để trừ vào tiền thi hành án thì mới trả lại tài sản cho người phải thi hành án.
Tại cuộc họp, nhiều ý kiến cũng cho rằng không nên quy định quá cứng nhắc sau khi đấu giá không thành, trường hợp sau khi trả đơn mà người được thi hành án muốn nhận tài sản trở lại thì nên xem xét cho họ được nhận. Vấn đề này Thứ trưởng Nguyễn Đức Chính gợi ý "có nên loại trừ trường hợp giá tài sản tăng lên thì cũng nên cho kê biên trở lại".
Thu Hằng