Bộ Tư pháp: Tình trạng “quân xanh, quân đỏ” ngày càng tinh vi, phức tạp

Bộ Tư pháp cho rằng, việc “thông đồng, dìm giá”, “quân xanh, quân đỏ”, “đe dọa, cưỡng ép” diễn ra tinh vi, ngày càng phức tạp, khó phát hiện. Công tác thanh, kiểm tra chưa được thực hiện thường xuyên, việc xử lý các vi phạm trong hoạt động đấu giá còn “cả nể”, “nương tay”, răn đe chưa cao.

Việc xử lý các vi phạm còn “cả nể”

Báo cáo chuyên đề của Bộ Tư pháp về lĩnh vực bán đấu giá tài sản (ĐGTS) tại Hội nghị toàn quốc triển khai nhiệm vụ công tác tư pháp năm 2022 diễn ra ngày 21/12 vừa qua cho thấy, đến tháng 11/2021, cả nước có hơn 1.000 đấu giá viên, gần 500 DN ĐGTS, 59/63 trung tâm dịch vụ bán ĐGTS tại các tỉnh, thành.

Thời gian qua, các tổ chức bán ĐGTS đã tổ chức thành công nhiều cuộc đấu giá với giá trị tài sản được bán cao hơn nhiều so với giá khởi điểm, thu ngân sách nhà nước đạt hiệu quả cao.

Công tác quản lý nhà nước về ĐGTS đã hạn chế các bất cập, vướng mắc, sai phạm liên quan, tạo sự minh bạch, công khai trong ĐGTS, xử lý các hành vi vi phạm.

“Thực tiễn thời gian qua cho thấy, địa phương nào có sự quản lý, giám sát chặt chẽ của người có tài sản, sự vào cuộc và xử lý quyết liệt, kịp thời của các cơ quan quản lý nhà nước thì tình trạng thông đồng, dìm giá, gây thất thoát tài sản nhà nước được hạn chế tối đa”, báo cáo của Bộ Tư pháp nhận định.

Chỉ rõ nguyên nhân những hạn chế thời gian qua, bà Nguyễn Thị Mai, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) cho rằng, việc định giá tài sản, xác định giá khởi điểm của tài sản để đấu giá còn chưa hợp lý, chênh lệch quá lớn theo giá thị trường, thậm chí kết quả định giá tài sản của các tổ chức thẩm định giá đối với cùng một tài sản tại cùng thời điểm còn chênh lệch nhau nhiều, đặc biệt là giá đất.

Việc lựa chọn tổ chức ĐGTS còn chưa khách quan, tình trạng “sân sau” còn phổ biến, thậm chí tổ chức đấu giá có hành vi vi phạm pháp luật vẫn được lựa chọn. Việc người có tài sản giám sát quá trình đấu giá không thường xuyên, thậm chí buông lỏng, dẫn đến không kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm.

Tình trạng “thông đồng”, “dìm giá”, “quân xanh, quân đỏ” giữa những người tham gia đấu giá, người có tài sản, tổ chức đấu giá, tình trạng DN hoặc cá nhân “bảo kê” cho các băng nhóm “xã hội đen” có hành vi đe dọa, cưỡng ép người tham gia đấu giá nhằm thao túng cuộc đấu giá vẫn còn phức tạp, gây thất thoát tài sản, ảnh hưởng đến an ninh trật tự tại địa phương.

Trong khi đó, tài sản đấu giá ở Việt Nam hầu hết là tài sản công (đấu giá quyền sử dụng đất chiếm hơn 90%), nhưng chưa có đầu mối chung để xử lý như mô hình một số nước phát triển, dẫn đến nguy cơ bị trục lợi. Tài sản thuộc cá nhân, tổ chức được đưa ra bán thông qua đấu giá chưa đến 0,06% so với số cuộc ĐGTS bắt buộc.

Chỉ rõ việc này, Bộ Tư pháp cho rằng, việc “thông đồng, dìm giá”, “quân xanh, quân đỏ”, “đe dọa, cưỡng ép” diễn ra tinh vi, ngày càng phức tạp, khó phát hiện. Công tác thanh tra, kiểm tra chưa được thực hiện thường xuyên, việc xử lý các vi phạm trong hoạt động đấu giá còn “cả nể”, “nương tay”, răn đe chưa cao. Ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế, phụ thuộc vào ý chí của các bên tham gia đấu giá…

Thủ tướng chỉ đạo rà soát, phát hiện xử lý nghiêm

Ngay sau khi dự Hội nghị toàn quốc triển khai nhiệm vụ công tác tư pháp năm 2022, ngay trong ngày 21/12, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện 1767/CĐ-TTg về tình hình thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất (QSDĐ) trong thời gian qua.

Để công tác quản lý đất đai, bất động sản, nhà ở trong thời gian tới hiệu quả, phù hợp với thực tiễn và quy định của pháp luật, Thủ tướng chỉ đạo UBND các tỉnh, thành rà soát công tác tổ chức đấu giá QSDĐ trên địa bàn đảm bảo đúng pháp luật, công khai, minh bạch; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định pháp luật trong đấu giá đất, ngăn chặn các hành vi lợi dụng đấu giá để gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi.

Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp các Bộ Tư pháp, Tài chính, Xây dựng, UBND các tỉnh, thành khẩn trương rà soát, kiểm tra hoạt động tổ chức đấu giá QSDĐ với những trường hợp có biểu hiện bất thường, xử lý theo thẩm quyền những trường hợp vi phạm các quy định pháp luật về đấu giá QSDĐ, kịp thời phát hiện các bất cập trong quy định pháp luật để tham mưu, đề xuất cấp thẩm quyền sửa đổi, điều chỉnh, bổ sung, không để xảy ra trục lợi.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất đảm bảo đúng quy định của pháp luật, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định về cho vay vốn tín dụng.

Bộ Công an chỉ đạo công an các địa phương tăng cường nắm tình hình, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm quy định pháp luật trong việc đấu giá QSDĐ.

Trước Công điện 1767/CĐ-TTg, LS Trần Cao Đại Kỳ Quân (Đoàn LS Đồng Nai), là người đã theo dõi sự việc những người trong “Tập đoàn Tân Hiệp Phát” thông đồng đấu giá từ lâu, nói: “Tôi rất mong Bộ Công an, Bộ Tư pháp, UBND BR-VT và Công an BR-VT thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, rà soát lại sự việc. Kết luận những người trong “Tập đoàn Tân Hiệp Phát” đã có hành vi thông đồng đấu giá; nhưng Công an BR-VT lại cho rằng không vi phạm Điều 218 BLHS; có lẽ là hơi vội vàng”.