Những điểm mới của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018

Thứ nhất: Về bố cục

Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 có 10 chương, 96 điều, tăng 2 chương và 4 điều so với Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005.

Thứ hai: Về phạm vi điều chỉnh và các hành vi tham nhũng

Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 mở rộng phạm vi điều chỉnh hơn. Đồng thời, quy định rõ các hành vi tham nhũng (quy định tại Điều 1 và Điều 2), cụ thể: Các hành vi tham nhũng bao gồm do người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện và các hành vi tham nhũng do người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước thực hiện. Bên cạnh đó, ngoài các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước còn quy định thêm 03 hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước, đó là hành vi Tham ô tài sản; Nhận hối lộ; Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.

Thứ ba: Về trách nhiệm phòng chống tham nhũng

Thứ năm: Các hành vi bị nghiêm cấm

Thứ sáu: Về kê khai tài sản, thu nhập

Điểm đặc biệt của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 đã mở rộng, bổ sung và quy định cụ thể hơn các nội dung liên quan đến kê khai tài sản, thu nhập, cụ thể:

Một là, mở rộng đối tượng phải kê khai tài sản, thu nhập
Theo Điều 34 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, các đối tượng phải kê khai tài sản, thu nhập được mở rộng bao gồm: Cán bộ, công chức; sĩ quan Công an nhân dân; sĩ quan Quân đội nhân dân, quân nhân chuyên nghiệp; người giữ chức vụ từ Phó Trưởng phòng và tương đương trở lên công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước, người được cử làm đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp; (Trong khi đó, Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005 chỉ quy định cán bộ từ Phó trưởng phòng của Uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh trở lên và tương đương trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị; một số cán bộ, công chức tại xã, phường, thị trấn; người làm công tác quản lý ngân sách, tài sản của Nhà nước hoặc trực tiếp tiếp xúc và giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân; người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân).
Hai là, bổ sung một số loại tài sản, thu nhập phải kê khai
Theo Điều 35 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, ngoài việc phải kê khai các loại tài sản, thu nhập như quy định trước đây (nhà, quyền sử dụng đất; kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá và các loại tài sản khác mà giá trị của mỗi loại từ năm mươi triệu đồng trở lên; tài sản, tài khoản ở nước ngoài; thu nhập phải chịu thuế theo quy định của pháp luật), Luật mới quy định bổ sung tài sản, thu nhập phải kê khai bao gồm: công trình xây dựng và tài sản khác gắn liền với đất, nhà ở, công trình xây dựng; đồng thời, các đối tượng kê khai phải kê khai tổng thu nhập giữa 2 lần kê khai.
Ba là, quy định cụ thể về phương thức, thời điểm kê khai tài sản, thu nhập và bổ sung quy định về kê khai bổ sung
Nội dung này được quy định cụ thể tại Điều 36 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018. Đồng thời, Khoản 2 Điều 36 quy định kê khai bổ sung được thực hiện khi người có nghĩa vụ kê khai có biến động về tài sản, thu nhập trong năm có giá trị từ 300.000.000 đồng trở lên.
Bốn là, quy định cụ thể việc công khai Bản kê khai tài sản, thu nhập
Việc công khai Bản kê khai được quy định cụ thể tại Điều 39 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018. Theo đó, Bản kê khai của người có nghĩa vụ kê khai phải được công khai tại cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi người đó thường xuyên làm việc. Luật cũng quy định cụ thể việc công khai đối với Bản kê khai của người dự kiến được bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý; Bản kê khai của người ứng cử đại biểu Quốc hội, người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân; Bản kê khai của người dự kiến bầu, phê chuẩn tại Quốc hội, Hội đồng nhân dân; Bản kê khai của người dự kiến bầu giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý tại doanh nghiệp nhà nước.
Năm là, quy định cụ thể hơn về việc xử lý đối với trường hợp kê khai không trung thực.
Theo Điều 51 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, ngoài việc kế thừa quy định xử lý đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân và người được dự kiến bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử giữ chức vụ mà kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực; Luật mới quy định người có nghĩa vụ kê khai không thuộc trường hợp nêu trên mà kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, bị xử lý kỷ luật bằng một trong các hình thức: cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc hoặc bãi nhiệm; nếu được quy hoạch vào các chức danh lãnh đạo, quản lý thì còn bị đưa ra khỏi danh sách quy hoạch.
Thứ bảy: Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 quy định một chương riêng về phòng, chống tham nhũng trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước
Nội dung này được quy định cụ thể tại Chương VI gồm các điều từ Điều 78 đến Điều 82 của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, quy định về xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, không tham nhũng và áp dụng Luật Phòng, chống tham nhũng đối với doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước.

Tác giả ảnh: Nguyễn Kim Tuân
Theo Tổ biên tập