Các giải pháp cơ bản cần áp dụng ngay để giảm án tồn đọng hiệu quả trong thời gian tới

Mục tiêu cơ bản, tổng quát của công tác thi hành án dân sự là đảm bảo cho các bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực pháp luật phải được thi hành nghiêm chỉnh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và công dân. Do đó, trong thời gian qua, để thực hiện tốt mục tiêu này, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách và văn bản pháp luật quan trọng tạo nên nền tảng pháp lý khá vững chắc đồng thời hỗ trợ, tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho cơ quan Thi hành án dân sự thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình. Nhờ đó mà công tác thi hành án dân sự trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả rõ nét, ngày càng khẳng định được vai trò, vị thế trước những yêu cầu mới của tình hình nhiệm vụ ngày càng khó khăn hơn, phức tạp hơn rất nhiều. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả nổi bật đã đạt được thì vẫn còn không ít những bản án, quyết định đã có hiệu lực thi hành chưa được tổ chức thi hành dứt điểm, còn tồn đọng trong thời gian dài. khiến cho quyền, lợi ích hợp pháp của một bộ phận quần chúng nhân dân, cơ quan tổ chức, Nhà nước không được đảm bảo, gây bức xúc trong xã hội.

Bàn về các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác hướng dẫn chỉ đạo nghiệp vụ thi hành án dân sự

Nhiệm vụ chính trị cơ bản của cơ quan Thi hành án dân sự là tổ chức thi hành dứt điểm bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án và các quyết định khác theo đúng quy định của pháp luật, tuy nhiên, trong thực tế vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan khác nhau mà công tác thi hành án dân sự tại một số địa phương gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết vụ việc, đặc biệt là những vụ án phức tạp, tồn đọng, kéo dài.

Một số vướng mắc cơ bản trong thực tiễn thi hành Luật thi hành án dân sự

Luật Thi hành án dân sự được Quốc hội khóa XII, kỳ họp thứ tư thông qua ngày 14/11/2008 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2009. Sau nhiều năm nghiên cứu, lần đầu tiên công tác thi hành án dân sự đã được điều chỉnh bởi một văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý rất cao, điều chỉnh toàn bộ các mặt của công tác thi hành án dân sự từ thủ tục thi hành án, thủ tục miễn, giảm nghĩa vụ thi hành án đối với các khoản thu nộp cho ngân sách nhà nước, tổ chức bộ máy làm công tác thi hành án dân sự. Thực tế cho thấy, kết quả công tác thi hành án dân sự có những tác động to lớn, tích cực đến xã hội, bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật, bởi lẽ, quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự có ý nghĩa hay không, bản án dân sự có được bảo đảm hiệu lực trên thực tế hay không đều phụ thuộc rất nhiều vào hiệu quả công tác thi hành án dân sự. Sau khi Luật Thi hành án dân sự có hiệu lực, công tác thi hành án hình sự đã có những chuyển biến tích cực về số lượng việc đã giải quyết cũng như số tiền thực thu được. Tuy nhiên, kết quả công thi hành án dân sự năm 2013 so với năm 2012 lại có bước lùi và không đạt được chỉ tiêu mà Quốc hội đã quy định trong Nghị quyết số 37/2012/QH13 ngày 23/11/2012 cả về việc và về tiền. Có nhiều nguyên nhân mang tính khách quan cung như chủ quan dẫn đến hạn chế trên, đó là sự suy thoái của nền kinh tế, thị trường bất động sản đóng băng, sự yếu kém về năng lực, ý thức trách nhiệm của một bộ phận cán bộ làm công tác thi hành án dân sự. Bên cạnh đó,  không thể không nói đến nguyên nhân do một số quy định trong Luật Thi hành án dân sự qua 05 năm áp dụng đã không còn phù hợp với thực tiễn đời sống kinh tế và thực tiễn công tác thi hành án. Chính điều này đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả của công tác thi hành án dân sự, đặt ra yêu cầu cần phải sớm sửa đổi, bổ sung Luật Thi hành án dân sự. Cụ thể:   

Nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự trong tình hình hiện nay

Trong tổ chức bộ máy Nhà nước ta, Thi hành án dân sự là một trong những lĩnh vực hoạt động Tư pháp được chú trọng và là một nhiệm vụ của ngành Tư pháp. Ngày 28/8/1989, Pháp lệnh Thi hành án dân sự đầu tiên ở nước ta được ban hành đặt cơ sở pháp lý cho việc tăng cường và hoàn thiện tổ chức, hoạt động thi hành án dân sự. Với đường lối đổi mới, cải cách bộ máy Nhà nước nói chung và cải cách tư pháp nói riêng, Hiến pháp năm 1992 và một số đạo luật như Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Toà án nhân dân năm 1992 đã đặt ra những nguyên tắc mang tính nền tảng cho quá trình cải cách tư pháp, trong đó có cải cách về thi hành án dân sự. Tại kỳ họp thứ nhất ngày 06/12/1992, Quốc hội khoá IX thông qua Nghị quyết về việc bàn giao công tác thi hành án từ Toà án nhân dân các cấp sang các cơ quan thuộc Chính phủ. Ngày 02/6/1993, Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số 266/TTg về triển khai việc bàn giao và tăng cường công tác thi hành án dân sự. Trên thực tế, đến hết tháng 6/1993 thì việc thành lập các cơ quan Thi hành án dân sự và bàn giao công tác thi hành án dân sự từ Toà án nhân dân các cấp sang các cơ quan của Chính phủ đã được thực hiện xong, đồng thời trong năm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh Thi hành án dân sự 1993, thay đổi cơ bản Pháp lệnh 1989 như về thẩm quyền ra các Quyết định về thi hành án dân sự.

Một số góp ý đối với Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Thi hành án dân sự

Ngày 18/6/2013, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Nghị quyết về điều chỉnh chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh khóa XIII năm 2013 và Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2014, trong đó Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 dự kiến sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 và thông qua tại kỳ họp thứ 8. Đây chính là bước tiến quan trọng góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam nói chung và pháp luật về Thi hành án dân sự nói riêng, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả của công tác thi hành án dân sự trong thời gian tới. Có thể thấy rằng Dự thảo sửa đổi, bổ sung Luật Thi hành án dân sự thật sự đã có những thay đổi lớn, mang tầm vĩ mô phù hợp với thực tế và yêu cầu nhiệm vụ của Ngành thi hành án dân sự trong tình hình mới, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, công chức Ngành Thi hành án dân sự hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, ngày càng nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác thi hành án dân sự và nâng tầm vị thế của Ngành Thi hành án dân sự trước những yêu cầu của nhiệm vụ trong thời kỳ mới, khi cả nước đang bước nhanh bước mạnh bước vững chắc vào công cuộc công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, hội nhập sâu hơn, rộng hơn vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Tuy nhiên vẫn còn một số điểm, một số quy định chưa thật sự hoàn chỉnh, phù hợp tôi xin được góp ý như sau:

Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự

Thi hành án dân sự là cơ quan có tính chất đặc thù riêng trong hệ thống các cơ quan Tư pháp. Với vai trò là thi hành các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án, nếu chỉ nói đến vai trò của cơ quan Thi hành án dân sự mà không trực tiếp tham gia công tác giải quyết án thì không ít suy nghĩ cho rằng thi hành án là việc đơn giản dễ làm, đơn giản bởi làm theo quyết định của Toà án. Thực tế thi hành các vụ việc cho thấy công tác thi hành án dân sự không hề đơn giản, không ít các vụ việc có tính chất phức tạp mà quá trình thi hành án cần vận dụng nhiều quy định, cần sự chỉ đạo của cấp Ủy, chính quyền địa phương, sự đồng thuận của các cơ quan hữu quan và sự phối kết hợp của nhiều Ban,  Ngành liên quan. Có những vụ án kéo dài rất nhiều năm với nhiều lý do khác nhau mà các cơ quan Thi hành án dân sự không giải quyết được do gặp nhiều vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành.

Nên hay không nên cưỡng chế giao tài sản cho người trúng đấu giá?

Theo dự kiến Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự sẽ trình Quốc hội khóa XIII xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 10/2014. Việc sửa đổi bổ sung Luật Thi hành án dân sự là cần thiết, góp phần khắc phục những tồn tại, hạn chế của Luật Thi hành án dân sự 2008, để tạo sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện hành, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong tình hình mới, đáp ứng được yêu cầu của công cuộc cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Những nét mới cần lưu ý trong công tác xét, đề nghị khen thưởng năm 2014 của Ngành Tư pháp

Năm 2014 là năm bản lề hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống ngành Tư pháp và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ IV trong năm 2015, chính vì vậy, công tác thi đua khen thưởng trong ngành Tư pháp càng được chú trọng hơn, làm tốt hơn, mang tính tập trung cao hơn, hiệu lực, hiệu quả hơn nhằm phát huy tốt hơn nữa vai trò, ý nghĩa của công tác này đối với việc hoàn thành nhiệm vụ công tác của Ngành trong tình hình mới.

Một vài ý kiến với Dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn phối hợp trong thống kê thi hành án dân sự giữa cơ quan Thi hành án dân sự, Viện Kiểm sát nhân dân, Toà án nhân dân

Ngày 22/9/2014, Chi cục Thi hành án dân sự huyện An Dương, thành phố Hải Phòng đã họp đơn vị triển khai về việc góp ý Dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn phối hợp trong thống kê thi hành án dân sự giữa cơ quan Thi hành án dân sự, Viện Kiểm sát nhân dân, Toà án nhân dân. Chúng tôi có một số ý kiến góp ý sau đây: