Từ năm 2000 đến năm 2007, vụ tranh chấp này đã qua 05 lần xét xử và bản án hiện có hiệu lực pháp luật là Bản án số 05/2007/DSST ngày 26/12/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, tuyên xử:
“- Buộc vợ, chồng bà Nguyễn Thị Ngọc Hương và ông Nguyễn Ngọc Hoa trả cho Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu số tiền gốc là 2.680.000.000 đồng (Hai tỷ sáu trăm tám mươi triệu đồng) và lãi suất phát sinh do chậm thi hành án.
- Buộc vợ, chồng bà Nguyễn Thị Ngọc Hương và ông Nguyễn Ngọc Hoa trả cho Công ty cổ phần Thương mại và Đại lý Dầu số tiền mua xăng, dầu còn thiếu cả gốc và lãi tổng cộng là 654.939.086 đồng (Sáu trăm năm bốn triệu chín trăm ba chín ngàn không trăm tám sáu đồng) và lãi suất phát sinh do chậm thi hành án.
- Bà Hương và ông Hoa phải chịu án phí DSST là 30.334.000 đồng nhưng được khấu trừ 10.000.000 đồng tiền tạm ứng án phí bà Hương đã nộp theo biên lai thu tiền số 006067 ngày 04/9/2007 của Cơ quan thi hành án dân sự tỉnh BR- VT”.
Căn cứ đơn yêu cầu thi hành án của người được thi hành án và thẩm quyền ra Quyết định thi hành án chủ động của thủ trưởng cơ quan Thi hành án, Cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh BR-VT đã ra quyết định thi hành án theo đơn và chủ động để tổ chức thi hành các khoản tuyên của bản án trên.
Ngày 13/10/2008, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ban hành công văn số 119/VKSTC-V5, yêu cầu hoãn thi hành bản án trên. Trên cơ sở đó, Thủ trưởng Cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh đã ra Quyết định hoãn thi hành án trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày 16/10/2008. Hết thời hạn hoãn, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao không kháng nghị giám đốc thẩm, Cơ quan Thi hành án tỉnh tiếp tục đưa bản án ra thi hành.
Quá trình tổ chức thi hành án, đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành kê biên tài sản thế chấp của ông Nguyễn Ngọc Hoa và bà Nguyễn Thị Ngọc Hương là quyền sử dụng lô đất có diện tích 1.476,2m2 và các tài sản có trên đất gồm phần nhà cấp 4, nhà kho và các trụ bơm xăng, dầu đang hoạt động tại khu phố Hải An, thị trấn Long Hải, huyện Long Điền.
Sau khi kê biên, định giá, bên phải thi hành án là ông Nguyễn Ngọc Hoa và bà Nguyễn Thị Ngọc Hương tiếp tục có đơn khiếu nại và đề nghị cấp có thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm lại bản án. Ngày 23/4/2009, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao có công văn số 1155/CV-VKSTC-V5 về việc trả lời đơn khiếu nại cho ông Hoa, bà Hương, xác định không có cơ sở chấp nhận yêu cầu khiếu nại về giám đốc thẩm lại bản án.
Sau khi có công văn của Viện Kiểm sát Tối cao trả lời không có cơ sở kháng nghị giám đốc thẩm bản án, cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ký hợp đồng ủy quyền cho Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh BR-VT tổ chức bán đấu giá theo quy định. Kết quả bán đấu giá công khai vào ngày 27/8/2009, ông Nguyễn Thành Tâm là người mua được tài sản với giá 4.583.000.000 đồng (Bốn tỷ năm trăm tám ba triệu đồng). Sau khi mua được tài sản, ông Nguyễn Thành Tâm đã nộp đủ tiền vào ngày 18/9/2009 nhưng cho đến nay ông Tâm vẫn chưa nhận được tài sản đã mua.
Số tiền thi hành án thu được từ việc bán tài sản đã được cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu tiến hành thu nộp án phí và chi trả cho người được thi hành án, cụ thể: Ngày 06/10/2009, chi trả cho Công ty cổ phần thương mại và Đại lý Dầu số tiền gốc là 664.939.086 đồng và khoản lãi suất phát sinh là 100.014.000 đồng; ngày 14/10/2009, chi trả cho Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu số tiền gốc là 2.680.000.000 đồng và khoản lãi suất phát sinh là 499.147.320 đồng.
Như vậy, Bản án số 05/2007/DSST ngày 26/12/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đã được thi hành xong.
Để giao tài sản cho người mua theo quy định, Cục Thi hành án dân sự tỉnh đã nhiều lần thông báo và ấn định thời gian để gia đình bà Nguyễn Thị Ngọc Hương và Trạm xăng dầu Hoàn Hảo phải di dời tài sản và chấm dứt hoạt động tại lô đất đã bán đấu giá để thi hành án, tuy nhiên cho đến nay gia đình bà Hương và Trạm xăng dầu Hoàn Hảo vẫn cố tình không thực hiện việc giao tài sản đã bán đấu giá.
Xác định việc giao tài sản cho người người mua được tài sản là rất phức tạp và chỉ được tổ chức bàn giao an toàn khi: Toàn bộ lượng xăng, dầu tại Trạm xăng dầu Hoàn Hảo đã được di dời; toàn bộ các thành viên của gia đình ông Nguyễn Ngọc Hoa, bà Nguyễn Thị Ngọc Hương và Công ty TNHH Hoàn Hảo và những người không có trách nhiệm phải được yêu cầu di dời ra khỏi khu vực lô đất phải giao, cho nên cơ quan Thi hành án đã nhiều lần có văn bản đề nghị Sở Công thương tỉnh phối hợp thi hành án thực hiện việc đình chỉ hoạt động và có biện pháp buộc Trạm xăng dầu Hoàn Hảo xử lý hết lượng xăng dầu còn tồn của tại lô đất đã phát mãi để tổ chức cưỡng chế giao tài sản cho người trúng đấu giá và báo cáo UBND tỉnh, Ban chỉ đạo Thi hành án dân sự tỉnh chỉ đạo công tác phối hợp cưỡng chế giao tài sản
Tuy nhiên, khi Cục Thi hành án dân sự và các cơ quan chức năng chuẩn bị phương án, lên kế hoạch cưỡng chế giao tài sản thì ngày 08/4/2010, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ban hành Quyết định kháng nghị số 41/QĐ-KNGĐT-V5 để kháng nghị một phần bản án số 05/2007/DSST ngày 26/12/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh BR-VT về tranh chấp thanh toán tiền mua bán xăng dầu giữa Công ty cổ phần Thương mại Đại lý Dầu với vợ chồng bà Hương, đồng thời tạm đình chỉ toàn bộ việc thi hành bản án sơ thẩm nêu trên chờ kết quả xét xử giám đốc thẩm.
Hiện nay, người mua được tài sản đấu giá là ông Nguyễn Thành Tâm liên tục liên hệ và có đơn khiếu nại gay gắt yêu cầu cơ quan Thi hành án phải giao tài sản đã bán đấu giá và yêu cầu bồi thường thiệt hại phát sinh từ việc đã nộp số tiền 4.583.000.000 (Bốn tỷ năm trăm tám ba triệu đồng) để mua tài sản nhưng cho đến nay (quá 15 tháng) vẫn chưa nhận được tài sản. Trong khi đó, số tiền thu được từ việc bán tài sản đã được thanh toán các nghĩa vụ của ông Nguyễn Ngọc Hoa và bà Nguyễn Thị Ngọc Hương cho và Công ty cổ phần thương mại Đại lý Dầu và cho phía ngân hàng để từ đó ông Hoa, bà Hương lại có nguồn tài sản (đã bán đấu giá cho ông Tâm) để đầu tư sinh lời mà không thực hiện nghĩa vụ giao tài sản đã bán đấu giá.
Qua vụ diễn biến vụ việc trên, tác giả nhận thấy cần xem xét lại tính nhất quán trong việc Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ban hành kháng nghị đối với bản án trên ở một số nội dung sau:
Thứ nhất: Bản án số 05/2007/DSST ngày 26/12/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh BR-VT đã được cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh BR-VT tổ chức thi hành xong, đúng trình tự thủ tục pháp luật quy định, tuy nhiên vẫn chưa kết thúc hoàn toàn do chưa giao được tài sản cho người trúng đấu giá vì có kháng nghị của VKSND Tối cao
Thứ hai: Thủ tục xem xét để thực hiện thẩm quyền kháng nghị của VKSND Tối cao trong vụ việc này không nhất quán quan điểm, bởi:
- Ngày 13/10/2008, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao ban hành công văn số 119/VKSTC-V5, yêu cầu hoãn thi hành bản án trên và Thủ trưởng Cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh đã ra Quyết định hoãn thi hành án trong thời hạn 90 ngày, kể từ ngày 16/10/2008. Hết thời hạn hoãn, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao không kháng nghị giám đốc thẩm, nên buộc Cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh tiếp tục đưa bản án ra thi hành.
- Mặc khác, ngày 23/4/2009, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao có công văn số 1155/CV-VKSTC-V5 về việc trả lời đơn khiếu nại cho ông Hoa, bà Hương, xác định không có cơ sở chấp nhận yêu cầu khiếu nại đề nghị giám đốc thẩm lại bản án.
Trên cơ sở đó, Cơ quan Thi hành án dân sự tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phối hợp với cơ quan bán đấu giá để tổ chức bán đấu giá tài sản và việc bán đấu giá đã thành, người trúng đấu giá đã thực hiện trách nhiệm nộp đủ tiền mua tài sản và số tiền này đã được chi trả để thực hiện nghĩa vụ thi hành án của người phải thi hành án là ông Hoa, bà Hương thì lúc đó Viện Kiểm sát nhân dân lại có kháng nghị.
Như vậy, rõ ràng kháng nghị trong trường hợp này, gây khó khăn cho cơ quan THADS, làm cho người mua được tài sản đấu giá liên tục khiếu nại gây gắt vì ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Dư luận tại địa phương không đồng tình việc kháng nghị vì người mua đấu giá bỏ ra số tiền lớn để mua tài sản (hơn 04 tỷ) và đã nộp đủ tiền nhưng hơn 01 năm nay họ không được nhận tài sản đó, trong khi đó, người phải thi hành án lại có điều kiện sử dụng khối tài sản này để kinh doanh sinh lợi là một điều bất cập cần được quan tâm xem xét!
Thứ ba: Quyết định kháng nghị của VKSND chỉ kháng nghị 01 phần bản án sơ thẩm về tranh chấp thanh toán tiền mua bán xăng dầu giữa Công ty cổ phần Thương mại Đại lý Dầu với vợ chồng bà Hương, còn đối với việc thi hành khoản buộc ông Hoa, bà Hương phải có nghĩa vụ trả nợ cho Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bà Rịa vẫn có hiệu lực. Mặt khác, việc bán tài sản kê biên đã được thực hiện công khai đúng theo quy định của pháp luật và để đảm bảo thực hiện các nghĩa vụ của ông Nguyễn Ngọc Hoa và bà Nguyễn Thị Ngọc Hương theo nội dung án tuyên nhưng VKSND vẫn tạm đình chỉ toàn bộ việc thi hành bản án sơ thẩm là một bất cập.
Thứ tư: Việc giải quyết hậu quả trong trường hợp này đối với cơ quan Thi hành án dù sao cũng là một khó khăn, dẫu biết rằng Toà án nào kháng nghị huỷ án sẽ có trách nhiệm giải quyết hậu quả bồi thường nếu có thiệt hại thực tế phát sinh khi đương sự khiếu nại. Tuy nhiên đối với cơ quan Thi hành án vẫn là một áp lực bởi bản chất thì bản án sơ thẩm số 05/2007/DSST ngày 26/12/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã được tổ chức thi hành xong.
Vì các nguyên nhân bất cấp trên, theo tác giả thiết nghĩ trong trường hợp này để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đặc biệt là của người mua tài sản trúng đấu giá, VKSND Tối cao cần sớm xem xét giải quyết vụ việc theo thẩm quyền hoặc ban hành Quyết định rút một phần kháng nghị đối với Quyết định kháng nghị số 41/QĐ-KNGĐT-V5 ngày 08/4/2010 để giúp cho cơ quan THADS tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu sớm giải quyết dứt điểm vụ việc, khắc phục tình trạng khiếu nại gay gắt, bức xúc trong dư luận và bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp cho người mua tài sản bán đấu giá.
Xin trao đổi và chia sẽ quan điểm cùng các bạn đồng nghiệp!
Châu Vũ