Sửa đổi toàn diện Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua vào tháng 5/2026, với nhiều nội dung quan trọng nhằm khắc phục những hạn chế của luật hiện hành, đồng thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn và hội nhập quốc tế.

12/12/2024


1. Quá trình phát triển và sửa đổi Luật Thuế TNCN:
Luật Thuế TNCN được ban hành lần đầu tiên vào ngày 21/11/2007 (Luật số 04/2007/QH12) và có hiệu lực từ ngày 1/1/2009. Đây là bước tiến lớn trong hệ thống pháp luật thuế Việt Nam, nhằm thiết lập một khung pháp lý toàn diện để điều chỉnh các vấn đề liên quan đến thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, để đáp ứng các yêu cầu thực tiễn phát sinh, Luật Thuế TNCN đã trải qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung:
- Luật số 26/2012/QH13 ngày 22/11/2012: Tập trung điều chỉnh các quy định về thu nhập chịu thuế, miễn thuế và mức giảm trừ gia cảnh nhằm giảm bớt gánh nặng thuế đối với người lao động.
- Luật số 71/2014/QH13 ngày 26/11/2014: Bổ sung các quy định nhằm quản lý chặt chẽ hơn thu nhập từ đầu tư vốn và chuyển nhượng bất động sản.
- Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 ngày 02/6/2020: Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với sự thay đổi về chỉ số giá tiêu dùng (CPI), nâng mức giảm trừ gia cảnh cho cá nhân từ 9 triệu đồng/tháng lên 11 triệu đồng/tháng và cho người phụ thuộc từ 3,6 triệu đồng/tháng lên 4,4 triệu đồng/tháng.
2. Các bất cập của Luật Thuế TNCN hiện hành:
Mặc dù đã có nhiều lần sửa đổi, nhưng Luật Thuế TNCN hiện tại bộc lộ một số vấn đề lớn:
- Thu nhập chịu thuế và miễn thuế: Quy định chưa bao quát hết các loại thu nhập mới phát sinh do sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh mới như kinh tế chia sẻ, thương mại điện tử, đầu tư kỹ thuật số. Điều này gây ra lỗ hổng trong cơ sở thuế, dẫn đến mất cân đối nguồn thu.
-  Phương pháp tính thuế và biểu thuế lũy tiến: Biểu thuế hiện hành chưa phù hợp với sự phân hóa giàu nghèo và mức sống giữa các vùng miền, tạo ra bất bình đẳng trong điều tiết thu nhập.
- Mức giảm trừ gia cảnh: Việc áp dụng chung một mức giảm trừ gia cảnh cho toàn quốc không phản ánh đúng sự khác biệt về chi phí sinh hoạt giữa thành thị và nông thôn, gây bất lợi cho người nộp thuế ở các khu vực có mức sống cao.
- Phạm vi điều chỉnh và quản lý thuế: Một số quy định liên quan đến cá nhân không cư trú, chuyển nhượng vốn và bất động sản còn chồng chéo, gây khó khăn trong thực hiện và giám sát.
3. Nội dung sửa đổi dự kiến:
Theo dự thảo, Luật Thuế TNCN sẽ sửa đổi, bổ sung 31/35 điều luật hiện hành, chiếm 88,5%, với các nội dung chính như sau:
3.1. Các quy định được sửa đổi hoặc bổ sung:
- Phạm vi điều chỉnh và đối tượng nộp thuế (Điều 1, 2): Mở rộng đối tượng chịu thuế để bao quát các khoản thu nhập mới như từ kinh doanh trực tuyến, đầu tư kỹ thuật số. Điều này đảm bảo rằng tất cả các khoản thu nhập đều được quản lý và điều tiết một cách công bằng.
- Thu nhập chịu thuế và miễn thuế (Điều 3, 4): Bổ sung quy định về thu nhập từ giao dịch trên nền tảng số như hình thức kinh doanh thương mại điện tử, nhằm lấp đầy khoảng trống pháp lý hiện tại.
- Mức giảm trừ gia cảnh (Điều 19): Điều chỉnh mức giảm trừ phù hợp với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từng giai đoạn, có thể phân biệt giữa thành thị và nông thôn.
- Biểu thuế lũy tiến từng phần (Điều 22): Cải tiến để đảm bảo công bằng hơn giữa các tầng lớp thu nhập, giảm bớt gánh nặng cho người thu nhập trung bình và thấp.
3.2. Loại bỏ các quy định không còn phù hợp:
- Các điều khoản liên quan đến quản lý thuế, quy đổi thu nhập chịu thuế ra Đồng Việt Nam (Điều 6, 8) sẽ được chuyển sang Luật Quản lý thuế.
- Điều 9 về áp dụng điều ước quốc tế: Bãi bỏ để đảm bảo thống nhất thực hiện theo Luật Điều ước quốc tế.
- Bãi bỏ các quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trả thu nhập và trách nhiệm của đối tượng nộp thuế là cá nhân cư trú (Điều 24) và quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trả thu nhập và trách nhiệm của đối tượng nộp thuế là cá nhân không cư trú (Điều 33).
 Việc sửa đổi toàn diện Luật Thuế Thu nhập cá nhân không chỉ nhằm khắc phục những bất cập tồn tại mà còn đáp ứng nhu cầu thực tiễn, đảm bảo công bằng trong điều tiết thu nhập, và thích ứng với bối cảnh kinh tế - xã hội đang thay đổi nhanh chóng. Những nội dung sửa đổi dự kiến thể hiện sự tiến bộ về mặt chính sách khi mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung các quy định về thu nhập mới, điều chỉnh biểu thuế và mức giảm trừ gia cảnh, đồng thời loại bỏ những quy định không còn phù hợp.
Đặc biệt, các thay đổi này hướng đến việc cân bằng giữa mục tiêu tăng nguồn thu ngân sách nhà nước và đảm bảo quyền lợi chính đáng của người nộp thuế, góp phần xây dựng một hệ thống thuế minh bạch, hiệu quả, và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Khi chính thức được thông qua, Luật Thuế TNCN sửa đổi kỳ vọng sẽ tạo ra một khung pháp lý bền vững, công bằng và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.