Khó khăn, vướng mắc trong việc xử lý tang tài vật, tiền tại giam chuyển

Tuy nhiên, việc xử lý vật chứng, tài sản tạm giữ cũng gặp rất nhiều khó khăn, do trước đây, theo quy định hồ sơ vụ án đi đến đâu, vật chứng chuyển theo đến đó, nên khi đến giai đoạn thi hành án  (THA) có một số trường hợp không xác định được vật chứng, tài sản tạm giữ hiện do cơ quan nào đang giữ. Mặt khác, khi xét xử, Tòa án chỉ quan tâm đến tội danh và các khoản bồi thường, chưa có sự quan tâm đến việc xử lý vật chứng dẫn đến nội dung án tuyên không rõ, có sai sót. Bên cạnh đó, dù đã có lệnh xuất kho vật chứng của Thủ trưởng cơ quan THADS, nhưng cơ quan tạm giữ chưa chuyển giao vật chứng, tài sản tạm giữ cho cơ quan THA; vật chứng, tài sản tạm giữ đã thất lạc hoặc bị hư hỏng không còn đúng hiện trạng hoặc không còn đúng số lượng, chủng loại, chất lượng như nội dung án tuyên (theo văn bản trả lời của cơ quan giữ vật chứng, tài sản tạm giữ)..... Một số trường hợp vật chứng được tuyên trả cho đương sự nhưng đương sự không đến nhận, đương sự sống lang thang không rõ địa chỉ, đương sự đang chấp hành hình phạt tù nhưng không ủy quyền cho người khác nhận thay…
Việc xử lý tiền tại giam chuyển cũng gặp nhiều bất cập. Hiện tại, các trại giam thu được tiền của phạm nhân thì chuyển về Cục THADS địa phương nơi trại giam đóng trên địa bàn, sau đó tiền mới được phân tích và chuyển đến các Cục THADS tỉnh, thành phố có bản án sơ thẩm. Khi nhận được tiền từ các nơi khác chuyển về Cục THADS thành phố Hồ Chí Minh lại phải tiếp tục phân tích và chuyển tiền về 24 Chi cục THADS trực thuộc hoặc chuyển tiển tiền về nơi nhận ủy thác trực tiếp. Bên cạnh đó, các trại giam thường dồn số tiền nộp nhiều tháng mới thực hiện việc chuyển tiền. Trong danh sách tổng hợp tiền do trại giam chuyển đến có trường hợp một đương sự nộp tiền nhiều lần nhưng trong danh sách không tổng hợp tổng số tiền đương sự đã nộp mà danh sách lại liệt kê từng lần nộp ở từng thời điểm khác nhau, gây khó khăn, mất thời gian trong việc rà soát, phân loại. Số lượng phạm nhân nhiều nên việc nhập số liệu phân tích tốn nhiều thời gian, việc xử lý tiền gặp nhiều bất cập do tiền chuyển đi lòng vòng. Việc trại giam thu tiền của người phải THA là phạm nhân không được thông báo kịp thời cho cơ quan THA biết, trong khi đó cơ quan THA vẫn động viên thân nhân của phạm nhân nộp số tiền phải THA dẫn đến việc thu trùng lắp cho một khoản phải thi hành gây khó khăn cho việc xử lý.
Để tháo gỡ khó khăn,vướng mắc trong việc xử lý tang tài vật, tiền tại giam chuyển, Cục THADS thành phố Hồ Chí Minh đã đưa ra các giải pháp nhằm làm tốt hơn trong thời gian tới: Các ngành liên quan chỉ đạo rà soát, trường hợp nào có giữ vật chứng, tài sản thì chuyển ngay cho Cục THADS Thành phố, trường hợp vật chứng, tài sản tạm giữ được nêu trong danh sách hiện cơ quan, đơn vị không giữ hoặc vật chứng, tài sản tạm giữ đã bị thất lạc hoặc bị hư hỏng không còn đúng hiện trạng, số lượng, chủng loại, chất lượng như nội dung án tuyên… thì đề nghị có văn bản phản hồi cho Cơ quan THADS nêu rõ lý do để phối hợp giải quyết.
 Đề nghị cho hợp thức hóa việc tiêu hủy đối với những trường hợp vật chứng là các vật dụng như quần áo, giày dép, dao, bóp ví da, sổ tay, bao cao su, thuốc lá… thuộc những bản án, quyết định đã quá 05 năm kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật nay không xác định được cơ quan nào đang giữ hoặc cơ quan THA đã nhiều lần có văn bản yêu cầu chuyển giao mà các cơ quan liên quan không tìm được để chuyển giao cho cơ quan THA và cho kết thúc hồ sơ thi hành  án.
Đề nghị cho hợp thức hóa việc sung công đối với những trường hợp vật chứng đã bị thất lạc hoặc bị hư hỏng không còn đúng hiện trạng, số lượng, chủng loại, chất lượng như nội dung án tuyên. Đối với những việc chưa xử lý được vật chứng, tài sản tạm giữ do Tòa tuyên không rõ, có sai sót, không đầy đủ thông tin về nhãn hiệu, số loại, chủng loại…, cơ quan THA đã có văn bản đề nghị Tòa giải thích, đính chính thì đề nghị Tòa sớm có văn bản trả lời dứt điểm để cơ quan Thi hành án có căn cứ tổ chức thi hành án. Đối với những vật chứng, tài sản đã được các cơ quan chức năng xử lý, chuyển giao nhưng chưa có chứng từ, cơ quan Thi hành án đã có văn bản yêu cầu thì đề nghị các cơ quan có liên quan phối hợp rà soát tìm chứng từ chuyển giao cho cơ quan THA để có căn cứ kết thúc hồ sơ thi hành án. Đối với những vật chứng, tài sản có giá trị như vàng, tiền VNĐ, tiền USD… mà Tòa tuyên sung công, tạm giữ để đảm bảo thi hành án hoặc trả lại cho đương sự… nhưng hiện nay không xác định được cơ quan nào đang giữ hoặc cơ quan THA đã có văn bản yêu cầu chuyển giao nhưng các cơ quan liên quan chưa chuyển giao cho cơ quan THA để xử lý thì đề nghị liên ngành cho ý kiến chỉ đạo.
Về việc xử lý tiền trại giam chuyển: các ngành liên quan tăng cường việc phổ biến, tuyên truyền sâu rộng, ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thi hành để nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của Thông tư 07/2013/TTLT/BTP-BCA-BTC ngày 06/02/2013 hướng dẫn trình tự, thủ tục, thu nộp, quản lý tiền, giấy tờ của người phải THA dân sự là phạm nhân và trả tiền, giấy tờ cho người được THADS là phạm nhân để việc phối hợp được chặt chẽ, nghiêm túc, hiệu quả. Đề nghị Tòa án chuyển giao bản án kịp thời, đúng quy định để xử lý các khoản đã thu. Các Trại giam, trại tạm giam khi thu được tiền của phạm nhân thì căn cứ vào Bản án sơ thẩm chuyển thẳng cho cơ quan thi hành án nơi Tòa án xét xử sơ thẩm để xử lý, như vậy việc xử lý sẽ nhanh hơn. Đối với các trường hợp một phạm nhân đóng tiền nhiều lần trong cùng một Bản án thì trong danh sách trại giam ghi tổng số tiền mà phạm nhân đã nộp đối với Bản án đó./.