Việc triển khai và thực hiện Luật Thi hành án dân sự năm 2008, được sửa đổi bổ sung năm 2014 và một số văn bản hướng dẫn thi hành luật, đặc biệt từ khi Thông tư số 08/2015/TT-BTP ngày 26/6/2015, của Bộ Tư pháp (sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2013/TT-BTP) về công tác thống kê Thi hành án dân sự (THADS) có hiệu lực thi hành, đã góp phần quan trọng trong việc quản lý chỉ đạo và điều hành của các cơ quan có thẩm quyền; công tác thống kê trong THADS có vai trò rất quan trọng trong việc phản ánh kết quả công tác THADS, góp phần giúp cho các chấp hành viên, cơ quan THADS, cơ quan quản lý THADS cũng như cơ quan, tổ chức và cá nhân hữu quan kịp thời đánh giá, xử lý những khó khăn, vướng mắc, bất cập, hạn chế trong công tác THADS. Tuy nhiên, qua 3 năm thực hiện, thông tư này bộc lộ một số bất cập, làm ảnh hưởng công tác thi đua khen thưởng của nhiều cơ quan thi hành án dân sự ở địa phương nói chung và Chấp hành viên, công chức trong các cơ quan Thi hành án nói riêng. Để minh chứng vấn đề này, xin đưa ra một số ví dụ cụ thể như sau:
Trường hợp một, theo nội dung bản án số: 132/2018/KDTM-ST ngày 01/02/2018 của Tòa án nhân dân TP Quy Nhơn, thì Công ty TNHH Thái Sơn phải có nghĩa vụ trả cho Ngân hàng TMCP A số tiền 10 tỷ đồng và tiếp tục chịu lãi suất theo hợp đồng tín dụng kể ngày 02/02/2018 cho đến khi trả nợ xong. Tài sản đảm bảo cho việc trả nợ là 02 lô đất số 15 và 17 khu Công nghiệp Thịnh Vượng, thành phố Quy Nhơn.
Căn cứ đơn yêu cầu của Ngân hàng Cơ quan Thi hành án dân sự thành phố Quy Nhơn đã ra Quyết định thi hành án. Quá trình tổ chức thi hành án thì Chi cục Thi hành án dân sự nhận được Văn bản của người có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án nêu trên có nội dung yêu cầu Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự thành phố Quy Nhơn phải ra quyết định hoãn thi hành án 03 tháng kể từ ngày ra văn bản yêu cầu hoãn thi hành án. Do đó, Thủ trưởng cơ quan THADS thành phố Quy Nhơn phải ra ngay Quyết định hoãn thi hành án theo quy định tại khoản 2, 3 Điều 48 Luật thi hành án dân sự.
Theo quy định của pháp luật, thì trong thời gian hoãn để chờ kết quả giải quyết của cấp có thẩm quyền, Chấp hành viên không tác nghiệp đến hồ sơ thi hành án, nhưng theo hướng dẫn và cách tính tỷ lệ của báo cáo thống kê theo Thông tư số 08/2015/TT-BTP, thì trường hợp này được thống kê là việc có điều kiện thi hành án (bên phải thi hành án có khả năng trả nợ).
Trường hợp hai, Bản án số 35/2017/QĐST-DS ngày 31/12/2017, của Tòa án nhân dân thành phố X tuyên ông Nguyễn Văn A phải có nghĩa vụ trả cho ông Nguyễn Văn B số tiền 12 tỷ đồng, kể từ khi ông B có đơn yêu cầu thi hành án, nếu ông A chậm trả, thì phải chịu lãi suất theo mức lãi suất cơ bản do Nhà nước quy định tương ứng với số tiền chậm trả. Quá trình tổ chức thi hành án, Chấp hành viên đã áp dụng biện pháp cưỡng chế kê biên, thẩm định giá tài sản của ông A và chuẩn bị ký hợp đồng bán đấu giá thì nhận được Quyết định tạm đình chỉ thi hành án của người có thẩm quyền kháng nghị bản án theo thủ tục giám đốc thẩm, nên Thủ trưởng cơ quan THADS đã ra Thông báo về việc tạm đình chỉ theo quy định tại khoản 1, Điều 49 Luật Thi hành án dân sự.
Đối với trường hợp tạm đình chỉ thi hành án, thì theo quy định của pháp luật hiện hành không có xác định thời gian tạm đình chỉ là bao lâu và trong suốt quá trình tạm đình chỉ thì Chấp hành viên không thể tác nghiệp hồ sơ này được. Tuy nhiên, theo hướng dẫn và cách tính tỷ lệ của báo cáo thống kê theo Thông tư số 08/2015/TT-BTP, thì trường hợp này được xem là việc có điều kiện thi hành.
Từ các ví dụ cụ thể nêu trên, cho thấy hướng dẫn làm báo cáo thống kê theo Thông tư số 08/2015/TT-BTP ngày 26/6/2015, của Bộ tư pháp (sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2013/TT-BTP) về công tác thống kê Thi hành án dân sự là bất hợp lý, không đúng với bản chất của vụ việc, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chỉ tiêu thi đua khen thưởng của các cơ quan thi hành án dân sự nói chung và cá nhân của công chức làm trong hệ thống nói riêng.
Thiết nghĩ các cấp có thẩm quyền nghiên cứu, xem xét sửa đổi, bổ sung, hướng dẫn để tính chỉ tiêu đối với các trường hợp hoãn thi hành án, tạm đình chỉ thi hành án thì là trường hợp chưa có điều kiện thi hành án. Để cán bộ, công chức làm công tác THADS không bị thiệt thòi do yếu tố khách quan, chứ không phải chủ quan của cán bộ, công chức thi hành án. Như vậy mới đảm bảo sự công bằng trong công tác thi đua khen thưởng của hệ thống THADS
(ThS. Nguyễn Trọng Tài – Chi cục Thi hành án dân sự TP. Quy Nhơn)