Xét miễn THA đối với một số khoản thu cho ngân sách nhà nước

Đây là điểm mới nhất của Dự thảo Nghị quyết về việc miễn THA đối với một số khoản thu cho ngân sách nhà nước đang được Bộ Tư pháp xây dựng dự kiến sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp tới đây. Tại Nghị quyết 24 về việc thi hành Luật THADS, Quốc hội đã cho miễn THA đối với các khoản thu cho ngân sách nhà nước có giá trị không quá 500 ngàn đồng. Thực hiện Nghị quyết, các cơ quan THA đã lập hồ sơ đề nghị và được Tòa án ra quyết định miễn thi hành đối với 17.722 việc với số tiền miễn là trên 5 tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo thống kê của các cơ quan THADS thì hiện nay toàn quốc vẫn còn gần 230 ngàn việc THADS tương ứng với số tiền gần 30 nghìn tỷ đồng chưa được thi hành dứt điểm. Trong số đó, có khoảng 48 ngàn việc tương ứng số tiền trên 700 tỷ đồng là khoản thu cho ngân sách nhà nước không có điều kiện thi hành tính đến ngày Luật THADS có hiệu lực (1/7/2009).
Đây là những việc không thuộc phạm vi được miễn theo Nghị quyết 24 và cơ quan THA đã dùng mọi biện pháp thi hành nhưng không có kết quả. "Miễn thi hành đối với các khoản thu này là cần thiết nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan THADS đầu tư thời gian và tập trung nguồn lực giải quyết những việc mới phát sinh hàng năm (bình quân khoảng trên 340 nghìn việc với số tiền phải thi hành trên 15.000 tỷ mỗi năm)" - Bộ Tư pháp nhấn mạnh
Người được miễn chấp hành hình phạt cũng không phải THA
Việc miễn THADS theo dự thảo Nghị quyết sẽ được áp dụng cho hai loại đối tượng. Thứ nhất, người phải thi hành án (THA) là cá nhân không có tài sản để thi hành (nhóm này lớn nhất với gần 30 ngàn việc tương ứng số tiền trên 470 tỷ đồng), người phải THA không có mặt ở nơi cư trú đã quá 5 năm mà cơ quan THA không xác định được địa chỉ mới; người phải THA là DN đã ngừng hoạt động, nhưng không làm thủ tục giải thể, phá sản theo quy định, và không xác định được người có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ THADS (nhóm này là gần 17 ngàn việc tương ứng số tiền trên 209 tỷ đồng)
Ngoài ra, những người phải THA có quốc tịch nước ngoài nhưng không có tài sản ở Việt Nam, đã thực hiện việc tương trợ tư pháp để xác định địa chỉ, tài sản của họ ở nước ngoài nhưng không có kết quả
Loại thứ hai được xét miễn là việc thi hành quyết định về án phí và quyết định dân sự khác đối với khoản thu cho ngân sách nhà nước trong các bản án hình sự về hành vi tội phạm mà theo Luật số 37/2009/QH12 ngày 19/6/2009 của Quốc hội sửa đổi bổ sung một số điều của BLHS không còn là tội phạm. Đây là những trường hợp mà theo Nghị quyết 33 của Quốc hội về việc thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS thì kể từ ngày Luật được công bố (29/6/2009), người bị kết án được miễn chấp hành hình phạt do hành vi phạm tội trước đây của họ không còn bị coi là tội phạm.
Theo tính toán của Bộ Tư pháp, nếu thực hiện miễn cho các việc nêu trên, mỗi năm nhà nước sẽ tiết kiệm được trên 14 tỷ đồng và gần 383 ngàn ngày công lao động (vì dù án không thể thi hành nhưng theo luật định kỳ cơ quan THA vẫn phải tiến hành xác minh-PV). Nhà nước chỉ phải bỏ ra trên 100 triệu đồng và gần 2400 ngày công để thực hiện việc miễn THA. Bên cạnh đó, người dân, doanh nghiệp phải THA cũng tiết kiệm nhiều thời gian, công sức.
Chiều qua - 2/4, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường đã chủ trì cuộc họp với lãnh đạo các ngành liên quan về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc miễn thi hành án (THA) đối với một số khoản thu cho ngân sách nhà nước.
Khẩn trương tiếp thu các đóng góp
Đồng tình với chủ trương miễn để giảm án tồn đọng, tuy nhiên Phó Chánh án TANDTC Tống Anh Hào băn khoăn "những người phải THA không có mặt ở nơi cư trú đã quá 5 năm mà được xét miễn thì không ổn. Phải quy định rõ hơn là họ không có tài sản, không có điều kiện thi hành án, nếu không miễn chẳng khác nào thừa nhận cho người trốn tránh THA". Ông Hào cũng lưu ý tương tự đối với trường hợp doanh nghiệp dừng hoạt động. Vụ trưởng Vụ các vấn đề chung về xây dựng pháp luật (Bộ Tư pháp) Nguyễn Hồng Tuyến đồng tình: Nếu họ vắng mặt ở nơi cư trú mà vẫn có tài sản ở đó thì sao?
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính nói rõ, dự thảo Nghị quyết đã quy định rõ điều kiện miễn, trong đó việc miễn chỉ được thực hiện sau khi cơ quan THADS đã thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật nhưng vẫn không thể thi hành được (vì không có tài sản -PV). Tuy nhiên, cũng theo Thứ trưởng, nên quy định bổ sung với người vắng mặt ở nơi cư trú quá 5 năm mà cơ quan THADS đã xác minh liên tục trong 5 năm mà không được thì được xét miễn THA. Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Thanh Thủy cũng cho biết thêm: pháp luật về THADS quy định các đối tượng vắng mặt tại nơi cư trú cho dù vắng để  trốn tránh nghĩa vụ nhưng nếu có tài sản thì vẫn bị xử lý để THA, và ở đây chỉ áp dụng với đối tượng không có tài sản.
Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường yêu cầu đơn vị chức năng khẩn trương tiếp thu các ý kiến đóng góp, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết để trình Chính phủ, Quốc hội trong thời gian sớm nhất.