Trong hoạt động nghiệp vụ thi hành án dân sự, công tác xác minh, phân loại án (xác minh điều kiện thi hành án, phân loại việc thi hành án dân sự, xác định việc chưa có điều kiện và ra quyết định về việc chưa có điều kiện thi hành) đầy đủ, kịp thời, chính xác đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tổ chức thi hành án cũng như thực hiện nhiệm vụ, chỉ tiêu về thi hành án dân sự. Việc phân loại án được thực hiện đảm bảo đúng qui định pháp luật sẽ phản ánh đúng thực chất tỉ lệ giải quyết án của từng Chấp hành viên, từng đơn vị. Vì vậy, hàng năm Tổng cục Thi hành án dân sự tổ chức các đoàn kiểm tra chuyên đề về xác minh, phân loại việc thi hành án đối với các cơ quan thi hành án địa phương nhằm phát hiện sai sót và chấn chỉnh kịp thời, góp phần tạo điều kiện cho các cơ quan thi hành án dân sự địa phương thực hiện nhiệm vụ, chỉ tiêu về thi hành án dân sự đảm bảo thực chất, bền vững. Thời gian qua, việc xác minh, phân loại án đã được các cơ quan thi hành án dân sự trong Hệ thống được chú trọng và cơ bản thực hiện đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, qua công tác kiểm tra một số địa phương, Tổng cục Thi hành án dân sự nhận thấy vẫn còn nhiều vi phạm trong việc xác minh, phân loại án. Để chấn chỉnh việc xác minh, phân loại án, đảm bảo việc tổ chức thi hành án kip thời, hiệu quả, số liệu thống kê thi hành án chính xác, ngày 25/04/2019 Tổng cục Thi hành án dân sự đã ban hành công văn số 1135/TCTHADS-TKDLCT về việc chấn chỉnh hoạt động xác minh, phân loại việc thi hành án dân sự. Theo đó, Tổng Cục Thi hành án dân sự yêu cầu các cơ quan thi hành án dân sự địa phương xây dựng kế hoạch tự kiểm tra và tiến hành kiểm tra việc phân loại án; tăng cường công tác lãnh chỉ đạo, thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc xác minh, phân loại án tại địa phương,
Đối với các đơn vị thuộc hệ thống thi hành án dân sự tỉnh Gia Lai, theo kết quả phân loại án trong năm 2019 cho thấy: Toàn tỉnh có 11.881 việc có điều kiện thi hành chiếm tỷ lệ 73,98%, và 4.178 việc chưa có điều kiện thi hành, chiếm tỷ lệ 26,02% trong tổng số việc thụ lý giải quyết. Nhìn chung, việc xác minh, phân loại án của các đơn vị cơ bản đầy đủ, chính xác, đúng qui định pháp luật. Tuy nhiên, thông qua công tác kiểm tra toàn diện một số Chi cục Thi hành án dân sự cấp huyện (Chi cục), đặc biệt là việc thực hiện kiểm tra chuyên đề về xác minh, phân loại án chưa có điều kiện thi hành tại 04 Chi cục gồm: Chư Prông, Phú Thiện, Đak Đoa và Chư Pah theo Quyết định số 976/QĐ-CTHADS ngày 31/7/2019 của Cục Trưởng Cục Thi hàn án dân sự tỉnh Gia Lai cho thấy, một số Chi cục vẫn còn để tồn tại, vi phạm trong việc xác minh, phân loại án cụ thể như sau:
- Thủ tục và nội dung xác minh điều kiện thi hành án chưa đảm bảo đúng theo qui định tại khoản 4 Điều 44 Luật Thi hành án dân sự, việc xác minh chỉ tiến hành tại UBND cấp xã, công an xã mà không thực hiện xác minh tại cơ quan có thẩm quyền quản lý, đăng ký sở hữu về tài sản (như Văn phòng đăng ký đất đai, Phòng cảnh sát giao thông...).
- Thời gian thực hiện xác minh, xác minh lại theo định kỳ đối với việc chưa có điều kiện thi hành chưa đúng theo qui định tại khoản 1, 2, Điều 44 Luật Thi hành án dân sự.
- Ra quyết định xác định việc chưa có điều kiện không đảm bảo căn cứ theo qui định tại khoản1 Điều 44a Luật Thi hành án; người phải thi hành án có tài sản, tài sản đang thế chấp Ngân hàng chưa xác định giá trị còn lại để xử lý theo điều 90 Luật Thi hành án dân sự vẫn xác định là việc chưa có điều kiện.
- Sau khi xác định việc chưa có điều kiện thi hành, không thực hiện thủ tục thông báo, tống đạt Quyết định việc chưa có điều kiện cho đương sự, vi phạm Điều 39 Luật Thi hành án dân sự; không gửi cho UBND xã, nơi xác minh để niêm yết, vi phạm khoản 2, Điều 44a Luật Thi hành án dân sự.
- Đối với hồ sơ án theo đơn yêu cầu, sau khi xác định việc chưa có điều kiện thi hành, qua 02 lần xác minh, không thông báo cho người được thi hành án biết về kết quả xác minh, vi phạm khoản 2 Điều 44 Luật Thi hành án dân sự; không thực hiện chuyển sổ theo dõi riêng đối với hồ sơ án chưa có điều kiện thi hành khi đủ điều kiện theo qui định tại khoản 5, điều 9 Nghị định 62/2015/NĐ-CP ngày 17/8/2015.
Để chấn chỉnh những tồn tại trong việc xác minh, phân loại án, đảm bảo việc tổ chức thi hành án dân sự kịp thời, hiệu quả, số liệu báo cáo thống kê chính xác, phản ánh thực chất kết quả thi hành, các Chi cục thi hành án dân sự trên địa bàn cần thực hiện tốt những biện pháp sau:
- Ngay từ đầu năm phải tiến hành xây dựng kế hoạch tự kiểm tra và kiểm tra việc xác minh, phân loại án, lãnh đạo Chi cục tăng cường chỉ đạo việc xác minh, phân loại án; thường xuyên hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc xác minh, phân loại án của từng chấp hành viên và phải chịu trách nhiệm về tính chính xác trong số liệu thống kê báo cáo tại đơn vị.
- Đối với Chấp hành viên của các Chi cục cần nghiên cứu kỹ và áp dụng đầy đủ, chính xác các qui định liên quan đến việc xác minh điều kiện điều thi hành án, phân loại việc thi hành án dân sự, thủ tục, thông báo thi hành án theo đúng qui định của Luật Thi hành án dân sự và Nghị định 62/2015/NĐ-CP ngày 17/8/2015. Đối với Cục thi hành án dân sự tỉnh Gia Lai, trong quá trình tổ chức kiểm tra tại các đơn vị, Chi cục, các Đoàn kiểm tra của cần chú trọng, tập trung kiểm tra công tác xác minh, phân loại án, để kịp thời chấn chỉnh, góp phần nâng cao kết quả thi hành án tại các đơn vị được kiểm tra. Kiên quyết xử lý trách nhiệm đối với với lãnh đạo Chi cục còn để xảy ra các sai phạm trong công tác xác minh, phân loại án./.
Theo Nguyễn Hữu Đức