Cách mạng tháng Tám thành công, cùng với nhiệm vụ xóa bỏ bộ máy nhà nước của chế độ cũ, nhiệm vụ cấp bách của chính quyền cách mạng là bắt tay vào xây dựng bộ máy nhà nước cách mạng để bảo vệ và xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân. Hệ thống các cơ quan tư pháp là một bộ phận cấu thành quan trọng của bộ máy nhà nước, là công cụ đắc lực bảo vệ chế độ mới đã nhanh chóng được thiết lập. Ngày 28/8/1945, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã ra tuyên cáo công bố danh sách nội các thống nhất quốc gia, trong đó có Bộ Tư pháp, đánh dấu sự ra đời của ngành Tư pháp nước ta. Tiếp đó, tại Sắc lệnh số 33/SL ngày 13/9/1945 đã thành lập các Tòa án quân sự, bước đầu thiết lập hệ thống cơ quan xét xử của chế độ mới. Ngày 19/7/1946, Quyền Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa Huỳnh Thúc Kháng đã ban hành Sắc lệnh số 130/SL - Một văn bản riêng quy định về thể thức thi hành mệnh lệnh hoặc bản án của Tòa án. Ghi nhận sự kiện lần đầu tiên Chính phủ ban hành một văn bản pháp lý độc lập quy định về thể thức bản toàn sao, bản trích sao án được đưa ra thi hành, trách nhiệm thi hành những mệnh lệnh, lệnh, án của Tòa án, đồng thời, để đánh dấu sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước và Nhân dân đối với sự trưởng thành cũng như những đóng góp quan trọng, tích cực của hệ thống Thi hành án dân sự (THADS) đối với sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và từng địa phương, ngày 05/3/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 397/QÐ-TTg, chính thức lấy ngày 19/7 hàng năm là “Ngày truyền thống THADS”.
Trong 75 năm qua, Hệ thống THADS đã từng bước được xây dựng, củng cố, phát triển và lớn mạnh không ngừng. Những thay đổi về mô hình tổ chức, những thành tựu đạt được và cả những tồn tại, hạn chế đã để lại những bài học quý giá cho hiện tại và tương lai. Mặc dù trải qua nhiều thăng trầm, các thế hệ cán bộ, công chức, người lao động trong Hệ thống THADS rất vinh dự và tự hào về những chặng đường đầy gian khổ và vinh quang đã trải qua. Ở bất kỳ thời điểm nào, hoàn cảnh nào, cán bộ, công chức vẫn đoàn kết, sáng tạo và phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao.
(Lãnh đạo Sở Tư pháp, Cục THADS tỉnh Nam Định qua các thời kỳ)
Đối với THADS tỉnh Nam Định, sau khi tiếp nhận bàn giao nhiệm vụ từ Ngành Tòa án nhân dân vào tháng 6/1993, Phòng Thi hành án tỉnh Nam Hà sau chia tách là tỉnh Nam Định đã tham mưu để Giám đốc Sở Tư pháp tập trung kiện toàn hệ thống tổ chức các cơ quan Thi hành án từ tỉnh đến các huyện, thành phố. Tiếp theo đó, thực hiện Pháp lệnh THADS năm 2004, cơ quan THADS cấp tỉnh, cơ quan Thi hành án cấp huyện đã trở thành hệ thống cơ quan tương đối độc lập, khẳng định rõ hơn vị thế, vai trò của mình.
Thực hiện Luật THADS năm 2008, Cục THADS tỉnh và Chi cục THADS cấp huyện, thành phố đã được thành lập. Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy, cán bộ được xác định rõ ràng, cụ thể. Trong đó, Cục THADS tỉnh là cơ quan trực thuộc Tổng cục THADS, thực hiện nhiệm vụ thi hành án theo quy định của pháp luật; giúp Tổng Cục trưởng Tổng cục THADS quản lý một số mặt công tác tổ chức cán bộ, cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện hoạt động của các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh. Đây chính là điều kiện để phát triển đội ngũ cán bộ thi hành án theo hướng tiêu chuẩn hoá, chuyên môn hoá; từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; đồng thời tiếp tục khẳng định vị thế mới của Ngành, tương xứng với nhiệm vụ chính trị được giao và phù hợp với yêu cầu của chiến lược cải cách tư pháp của Đảng.
Trải qua thời gian, các cơ quan THADS tỉnh Nam Định đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, không ngừng trưởng thành và lớn mạnh. Năm 1993, khi tách ra từ hệ thống Tòa án nhân dân, các cơ quan THADS tỉnh Nam Hà thời đó có Phòng Thi hành án tỉnh và 13 Đội Thi hành án. Năm 1997, sau khi chia tách tỉnh Nam Hà, tỉnh Nam Định có Phòng Thi hành án và 7 Đội Thi hành án; đội ngũ cán bộ có 37 đồng chí, trong đó có 29 chấp hành viên, 8 cán bộ. Về cơ sở vật chất khi mới bàn giao hầu như không có gì. Phần lớn các cơ quan THADS không có trụ sở riêng để làm việc phải ở nhờ, ở tạm. Các phương tiện phục vụ hoạt động công tác như bàn ghế, tủ đựng hồ sơ...đều cũ nát, máy chữ, máy photocoppy, điện thoại chưa được trang bị.
Đến nay, các cơ quan THADS tỉnh Nam Định đã có sự lớn mạnh vượt bậc, từng bước khẳng định được vị thế, vai trò trong đời sống xã hội của mình. Cục THADS tỉnh Nam Định hiện có 04 phòng chuyên môn và 10 Chi cục THADS cấp huyện, với tổng số 125 công chức, người lao động. Trong đó, đội ngũ Chấp hành viên - Trung tâm của quá trình tổ chức thi hành án, có 49 người, các ngạch công chức khác như Thẩm tra viên, Thư ký thi hành án đã được tiêu chuẩn hóa và được bổ sung, tăng cường, chất lượng ngày một nâng cao cơ bản đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị.
Về cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc được quan tâm trang cấp. Đến nay, Cục và 10/10 Chi cục đều đã có trụ sở riêng, 04 đơn vị có kho vật chứng. Các trang thiết bị phục vụ cho công tác thi hành án như: Ô tô, xe máy, máy vi tính, máy phô tô... được Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS quan tâm trang cấp cơ bản đầy đủ.
Về thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ: Mặc dù, công tác THADS vẫn rất nhiều những khó khăn, vất vả và thách thức trong bối cảnh số việc, số tiền thụ lý ngày càng nhiều, năm sau cao hơn năm trước; có những lúc, những nơi công tác THADS chưa được ghi nhận xứng đáng như vai trò, chức năng và nhiệm vụ; trong quá trình thực thi nhiệm vụ, không ít trường hợp đương sự chống đối lại lực lượng THADS bằng lời nói, đơn từ... Tuy nhiên, với lòng yêu ngành, yêu nghề, công chức, người làm công tác THADS tỉnh Nam Định luôn quyết tâm vượt qua khó khăn, thách thức để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao.
Kết quả thi hành án về việc và về tiền đều vượt chỉ tiêu đề ra, tăng dần qua từng năm, từng giai đoạn, kết quả thi hành án về việc, về tiền đều tăng cả về tỷ lệ % và giá trị thi hành tuyệt đối; kết quả thi hành án về việc, về tiền đạt được năm sau luôn cao hơn năm trước và đảm bảo tính thực chất, bền vững. Số việc còn phải thi hành chuyển kỳ sau giảm đáng kể; công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự đã được kiểm soát và đi vào hoạt động nề nếp, góp phần bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và pháp chế xã hội chủ nghĩa; hoạt động thi hành án dân sự ngày càng có vai trò quan trong trong đời sống kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và Nhà nước, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tăng cường hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước, đảm bảo được môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, lành mạnh, thu hút đầu tư nước ngoài, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Những kết quả tích cực mang tính bền vững của các cơ quan THADS tỉnh Nam Định đã đạt được trong những năm qua luôn được lãnh đạo Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, biểu dương, khen thưởng. Nhiều năm liền được tặng Bằng khen Chủ tịch UBND tỉnh; Cờ Thi đua Ngành và Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Tư pháp; được Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ Thi đua Chính phủ. Đây là minh chứng sinh động cho sự đóng góp đáng kể về công sức, trí tuệ của các thế hệ cán bộ, công chức cơ quan THADS tỉnh Nam Định đối với Ngành và đối với địa phương.
Nhìn lại chặng đường 75 năm đã qua, dù phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức nhưng bằng sự đoàn kết thống nhất, ý chí vươn lên, nỗ lực hết mình của toàn thể công chức, người lao động các cơ quan THADS tỉnh Nam Định đã không ngừng được xây dựng, củng cố, phát triển và lớn mạnh.
Trên cơ sở nhận thức sâu sắc yêu cầu nhiệm vụ đã được Đảng, Chính phủ và Nhân dân giao phó, phát huy truyền thống đã được kế thừa, thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Nam Định lần thứ XX nhiệm kỳ 2020 - 2025, công chức và người lao động cơ quan THADS tỉnh Nam Định với quyết tâm cao, không ngừng trau dồi bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của người cán bộ Tư pháp theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đề cao trách nhiệm trước Đảng và Nhân dân, thực hành phê và tự phê bình sâu sắc, thực chất, thực lòng theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; tiếp tục nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực thực tiễn; kế tục xứng đáng sự nghiệp vẻ vang của các thế hệ đi trước, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và sự tin yêu của Nhân dân./.
Theo Văn phòng Cục