Nhiều vướng mắc trong theo dõi thi hành án hành chính trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Tình hình triển khai thực hiện Luật tố tụng hành chính năm 2015, Nghị định số 71/2016/NĐ-CP của Chính phủvà các văn bản hướng dẫn thi hành có liên quan đến công tác theo dõi thi hành án hành chính trên địa bàn và trong hệ thống các cơ quan thi hành án dân sự thời gian qua tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh đạt được nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên qua thực tế triển khai bộc lộ một số khó khăn, vướng mắc cần kịp thời tháo gỡ.

Giải quyết các vụ việc khiếu nại tố cáo kéo dài trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

Việc đánh giá kết quả giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo (KNTC) kéo dài trên địa bàn TP Hồ Chí Minh luôn gắn liền với việc đánh giá tình hình khiếu nại, tố cáo và giải quyết KNTC nói chung. Thông qua đó xác định rõ các nguyên nhân làm phát sinh KNTC và khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài hiện nay. Đây là một yếu tố rất quan trọng để cơ quan, đơn vị đề ra các giải pháp phù hợp, thiết thực nhằm hạn chế tình trạng phát sinh khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài từ đó đề ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về THA trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

Một số bất cập từ thực tiễn thi hành khoản hoàn trả tiền tạm ứng án phí

Theo quy định tại khoản 2 Điều 36 Luật Thi hành án dân sự được sửa đổi bổ sung năm 2014 thì hoàn trả tiền tạm ứng án phí là một trong những loại việc chủ động thi hành án mà các cơ quant hành án dân sự thường xuyên phải tổ chức thi hành. Trình tự thủ tục hoàn trả số tiền nhỏ như 100.000 đồng hay 01 tỷ đồng cho đương sự đều phải thực hiện theo trình tự thủ tục chung do pháp luật quy định.
 

Thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thi hành án dân sự của cơ quan thi hành án dân sự

Để bảo đảm các bản án, quyết định của Toà án được tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành, góp phần bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân thì vấn đề nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong thi hành án dân sự nói chung, thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thi hành án dân sự nói riêng có ý nghĩa quan trọng và là đòi hỏi khách quan; nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. 

Có hoãn thi hành án khi Tòa án thụ lý tranh chấp tài sản bảo đảm đã được tuyên tại bản án, quyết định đã có hiệu lực ?

 
Khi giải quyết các tranh chấp hợp đồng vay tài sản giữa các tổ chức tín dụng, Tòa án đã xem xét và giải quyết luôn cả nội dung hợp đồng thế chấp tài sản. Trong trường hợp Hợp đồng thế chấp tuân thủ các quy định pháp luật thì Tòa án tuyên nếu người phải thi hành án không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ thì các tổ chức tín dụng được quyền yêu cầu cơ quan thi hành án xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Như vậy, khi cơ quan thi hành án dân sự thực hiện việc kê biên, xử lý tài sản thế chấp (kể cả trường hợp tài sản thế chấp không phải là của người phải thi hành án mà là của bên thứ ba), để đảm nghĩa vụ thi hành án mà có người khởi kiện tranh chấp liên quan đến tài sản thế chấp thì cơ quan thi hành án dân sự giải quyết như thế nào còn nhiều ý kiến khác nhau. Xin nêu một ví dụ như sau:

Các giải pháp rút ngắn thời gian xác minh và kê biên tài sản thi hành án

Các giải pháp cơ bản để rút ngắn thời gian xác minh, lý tài sản thi hành án trước hết cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp trên, đặc biệt đối với việc xây dựng thể chế liên quan đến công tác thi hành án dân sự thì vấn đề đầu tiên cần phải thay đổi cơ bản tư duy, cách hiểu về giai đoạn thi hành án dân sự. Thi hành án dân sự là một hoạt động rất đặc thù, có nhiều khó khăn phức tạp, nhưng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo vệ pháp chế, duy trì kỷ cương phép nước, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân. Mọi phán quyết của Tòa án nhân danh Nhà nước chỉ là những phán quyết trên giấy nếu không được tổ chức thi hành hoặc thi hành không đầy đủ trên thực tế.

Có tiếp tục kê biên tài sản đã chuyển nhượng khi Tòa án không chấp nhận yêu cầu tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu ?

Trong quá trình tổ chức thi hành án, nếu người phải thi hành án có nghĩa vụ thi hành án về tiền mà không tự nguyện thi hành án, cơ quan thi hành án phải tiến hành xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án để có cơ sở tổ chức thi hành án. Một trong những căn cứ quan trọng để xác định người phải thi hành án có điều kiện thi hành án hay chưa chính là thông tin về chủ sở hữu, chủ sử dụng tài sản do cơ quan quản lý, đăng ký tài sản cung cấp. Trên cơ sở thông tin mà các cơ quan quản lý, đăng ký tài sản cung cấp về tài sản thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của người phải thi hành án, cơ quan thi hành án dân sự sẽ cân nhắc việc kê biên, xử lý tài sản của người phải thi hành án để đảm bảo nghĩa vụ thi hành án của họ.

Xử lý thế nào đối với tài sản là vật nuôi, tài sản tươi sống, mau hỏng

1. Trong việc xử lý vật nuôi
Cưỡng chế giao nhà, trả nhà là biện pháp cưỡng chế bắt buộc của cơ quan thi hành án nhằm buộc đương sự (người phải thi hành án) có nghĩa vụ giao nhà, trả nhà và những người khác có mặt trong nhà ra khỏi nhà, đồng thời yêu cầu họ tự chuyển tài sản ra khỏi nhà; nếu họ không tự nguyện thực hiện thì Chấp hành viên yêu cầu lực lượng cưỡng chế đưa họ cùng tài sản ra khỏi nhà. Tuy nhiên, trong thực tiễn áp dụng biện pháp cưỡng chế nói trên còn gặp phải một số vướng mắc cần được giải quyết.
Tại khoản 1 Điều 115 Luật Thi hành án dân sự năm 2008 được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2014 quy định: “Trường hợp họ từ chối nhận tài sản, Chấp hành viên phải lập biên bản ghi rõ số lượng, chủng loại, tình trạng từng loại tài sản và giao tài sản cho tổ chức, cá nhân có điều kiện bảo quản hoặc bảo quản tại kho của cơ quan thi hành án dân sự và thông báo địa điểm, thời gian để người có tài sản nhận lại tài sản”.

Một trường hợp xử lý tài sản bảo đảm của bên thứ ba trong thi hành án dân sự

 “Nợ xấu” là vấn đề rất nóng không chỉ riêng ngành Ngân hàng mà còn rất nóng trên các diễn đàn Quốc hội và trên các phương tiện thông tin đại chúng trong suốt những ngày qua. Nợ xấu tạo ra sự bất ổn và tác động xấu đến nền kinh tế và được ví như “cục máu đông”. Do đó, việc xử lý nợ xấu trong thời gian qua đã được cả hệ thống chính trị quan tâm và vào cuộc trong đó có cả hệ thống các cơ quan thi hành án[1]. Năm 2016 các cơ quan thi hành án đã xử lý tài sản và thu cho các tổ chức tín dụng khoảng 78.652 tỷ  đồng (tăng hơn năm 2015 là khoảng 9.687 tỷ đồng). Tuy nhiên, mặc dù các cơ quan thi hành án đã cố gắng, nỗ lực nhưng số nợ xấu còn tồn ở các cơ quan thi hành án dân sự là rất lớn hơn 50.000 tỷ đồng. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến số nợ xấu còn tồn ở các cơ quan thi hành án dân sự như: tài sản bảo đảm không đủ, thị trường bất động sản trầm lắng… nhưng có nguyên nhân là bản án, quyết định của Tòa án tuyên không rõ ràng đặc biệt là những bản án, quyết định liên quan đến xử lý tài sản của bên thứ ba bảo lãnh cho người phải thi hành án (bên đi vay).
 
[1] Ngày 21/6/2017, tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa 14 đã thông qua Nghị quyết về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng
 

Cục Thi hành án dân sự tỉnh Tây Ninh cưỡng chế giao tài sản điển hình năm 2017 trong vụ Hà Huyền Mộng

Sáng ngày 13 tháng 6 năm 2017, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Tây Ninh tổ chức lực lượng cưỡng chế giao tài sản trong vụ tranh chấp đòi lại tài sản là quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất giữa ông Lý Thanh Tòng và ông Hà Huyền Mộng.